“Mọi người dân Quảng Ninh đều được hưởng thành quả phát triển, tăng trưởng bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau” đã trở thành phương châm hành động quyết liệt từ tỉnh, huyện đến cơ sở với mục tiêu cao nhất “Vì hạnh phúc của nhân dân”. Trong đó, tỉnh Quảng Ninh đã tạo đột phá trong thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU và các chương trình mục tiêu quốc gia ngay từ đầu giai đoạn. Với quyết tâm lớn, nỗ lực, cùng sự kiên trì của cả hệ thống chính trị, các chương trình, nghị quyết đã và đang dẫn đường, làm bàn đạp quan trọng để thay đổi diện mạo khu vực khó, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).
Mục tiêu cao, quyết tâm lớn
Nhiều năm trước, tỷ lệ hộ nghèo của Quảng Ninh chủ yếu rơi vào khu vực miền núi, biên giới, hải đảo; điều kiện sống cũng như sản xuất của người dân gặp nhiều khó khăn. Kiên trì phương châm “lấy người dân làm trung tâm, mọi người dân Quảng Ninh đều được thụ hưởng thành quả phát triển, tăng trưởng bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau”, ngày 17/5/2021, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU “về phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030”.
Đây là một trong những Nghị quyết đầu tiên của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XV, thể hiện sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị tỉnh trong việc xây dựng, phát triển vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo một cách bền vững trên mọi lĩnh vực, nâng cao chất lượng cuộc sống và mang lại hạnh phúc cho người dân; từng bước hiện thực hóa khâu đột phá về phát triển văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đã quyết nghị. Nghị quyết cũng đã đặt ra các mục tiêu, chỉ tiêu cao hơn so với mặt bằng chung của cả nước, thể hiện cách làm chủ động, sáng tạo, đột phá, phù hợp với yêu cầu, tình hình thực tiễn của tỉnh.
Nghị quyết xác định rõ mục tiêu cụ thể đến năm 2025, định hướng đến năm 2030: Thu nhập bình quân đầu người vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo của tỉnh tăng tối thiểu 2 lần so với năm 2020. Tỷ lệ hộ nghèo giảm trung bình 3%/năm; không còn nhà ở tạm, nhà dột nát; cơ bản giải quyết dứt điểm nhu cầu cấp thiết về nhà ở, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho đồng bào DTTS nghèo, khó khăn. Đến hết năm 2022 không còn thôn, bản đặc biệt khó khăn theo tiêu chí mới...
Bắt tay vào thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU đồng bộ với tổ chức thực hiện Đề án 409 của tỉnh và triển khai các chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ tỉnh và cả hệ thống chính trị đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa, triển khai tổ chức thực hiện bằng các nghị quyết của HĐND tỉnh, các chương trình hành động, kế hoạch, đề án cụ thể của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể; xây dựng, ban hành nhiều văn bản, cơ chế, chính sách phù hợp với điều kiện thực tế tại tỉnh và quy định của Trung ương. Trong quá trình triển khai, các đồng chí lãnh đạo tỉnh, địa phương thường xuyên sâu sát cơ sở để kiểm tra tiến độ, đánh giá kết quả thực hiện theo từng tháng, quý và cả năm, nhất là đối với các xã xây dựng NTM thuộc khu vực đồng bào DTTS, biên giới, miền núi, hải đảo.
Tập trung huy động mọi nguồn lực
Tỉnh chủ trương “lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư” và quan điểm ngân sách nhà nước là “vốn mồi” tạo ra động lực để thu hút các nguồn lực khác. Đồng thời, thực hiện cơ chế huy động nguồn lực theo hướng đổi mới, linh hoạt, sáng tạo trong điều hành ngân sách từ chỗ ngân sách quản lý tập trung ở cấp tỉnh, đã phân cấp giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các địa phương; giảm dần đầu tư từ ngân sách, huy động tốt các nguồn lực đầu tư toàn xã hội. Trong 3 năm (2021-2023), tỉnh Quảng Ninh đã huy động trên 114.000 tỷ đồng thực hiện nghị quyết và các chương trình mục tiêu quốc gia. Điểm nổi bật và khác biệt của Quảng Ninh là ngân sách nhà nước đầu tư trực tiếp và vốn ngân sách nhà nước lồng ghép chỉ chiếm khoảng 16% với 19.400 tỷ đồng, vốn huy động xã hội hóa chiếm đến 84% với khoảng 98.600 tỷ đồng.
Như vậy, từ một đồng ngân sách nhà nước đầu tư, Quảng Ninh đã huy động được trên 5 đồng ngoài ngân sách để đầu tư thực hiện nâng cao được chất lượng đời sống nhân dân, nhất là vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo. Đáng chú ý, trong 98.600 tỷ đồng vốn xã hội hóa, vốn tín dụng chiếm tới 82,5% với doanh số cho vay nông nghiệp, nông thôn là 97.498 tỷ đồng. Con số này là minh chứng rõ nét cho những nỗ lực vượt bậc của người dân, thay đổi tư duy, loại bỏ tư tưởng trông chờ, chủ động tiếp cận nguồn vốn, phát triển sản xuất.
Trong giai đoạn 2021-2023, Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Quảng Ninh đã triển khai cho 18.502 lượt khách hàng vay số tiền 1.203,1 tỷ đồng, đến 30/6/2023 tổng dư nợ 1.662,1 tỷ đồng với 36.170 khách hàng vay còn dư nợ; bình quân dư nợ 25,6 tỷ đồng/xã, cao hơn 1,2 tỷ đồng/xã của toàn tỉnh. Hội Nông dân tỉnh đã sử dụng vốn Quỹ Hỗ trợ nông dân giải ngân 78,451 tỷ đồng cho 154 dự án mới với 1.146 hộ vay; dư nợ cho vay đạt 78,185 tỷ đồng với 1.238 hộ vay qua 191 dự án.
Đây cũng là kết quả khẳng định nỗ lực vượt bậc của người dân, thay đổi tư duy, loại bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại, chủ động tiếp cận nguồn vốn, phát triển sản xuất. Chị Chíu Thị Hoa (thôn Đồng Và, xã Yên Than, huyện Tiên Yên) chia sẻ: Gia đình tôi đã được vay 100 triệu đồng nguồn vốn tín dụng ưu đãi theo Nghị quyết 06 để phát triển vườn ươm cây giống, chăn nuôi dê, trồng 20ha rừng quế, bạch đàn… Mô hình này đã mang lại cho gia đình 200-300 triệu đồng/năm, xây được nhà cửa khang trang, cuộc sống đủ đầy.
Song song với đó, Quảng Ninh cũng huy động xã hội hóa từ các tập thể, cá nhân để hỗ trợ cho người dân vùng DTTS, miền núi, hải đảo. MTTQ các cấp trong tỉnh đã chủ trì, phối hợp triển khai các hoạt động chăm lo Tết cho các đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn với tổng số trên 690.000 suất quà, trị giá hơn 350 tỷ đồng. Tết Nguyên đán năm 2022, 2023, 2024 là ba năm liên tiếp, Mặt trận Tổ quốc các cấp chủ trì huy động nguồn lực xã hội hóa 100%, không sử dụng ngân sách Nhà nước và tổ chức trao quà Tết đồng loạt trên địa bàn, bảo đảm mỗi người dân đều được thụ hưởng thành quả tăng trưởng bao trùm của Tỉnh, không để ai bị bỏ lại phía sau.
MTTQ tỉnh chủ động đăng ký với Tỉnh, phối hợp với các tổ chức thành viên triển khai huy động nguồn lực xã hội hóa trị giá 157,8 tỷ đồng để hỗ trợ cho các địa phương hoàn thành các tiêu chí về môi trường, nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo, đối tượng có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Đồng thời, thực hiện 521 mô hình điểm từ cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” trong dịp Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân năm 2022; 55 mô hình, điển hình tiêu biểu chào mừng kỷ niệm 60 năm thành lập tỉnh. Từ đó, tạo hiệu ứng lan tỏa tinh thần thi đua, phát huy nội lực sáng tạo, huy động mạnh mẽ sự tham gia của cộng đồng, người dân chung tay thực hiện các mục tiêu xây dựng tỉnh Quảng Ninh kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh, hiện đại.
Hay như các đơn vị LLVT tỉnh triển khai thực hiện tốt phong trào “chung tay xây dựng nông thôn mới”, tuyên truyền, vận động, huy động nguồn lực góp phần thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 06-NQ/TU. Nổi bật đã tham gia đóng góp hàng trăm ngàn ngày công, hỗ trợ trên 50 tỷ đồng ủng hộ vào các quỹ do trên phát động, hỗ trợ xây nhà tình nghĩa và tặng quà cho các gia đình chính sách. Các phong trào đã tăng cường mối quan hệ, gắn bó tình quân - dân, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh gắn với thế trận an ninh vững chắc.
Ông Y Vinh Tơr, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo nhấn mạnh: Quảng Ninh đã hoàn thành các chỉ tiêu, mục tiêu của Nghị quyết 06 bằng nguồn ngân sách của địa phương tự cân đối và đặc biệt là huy động tổng hợp các nguồn lực xã hội. Thậm chí nhiều chỉ tiêu, mục tiêu quan trọng đã vượt xa chỉ tiêu chung của cả nước. Đặc biệt, trong bố trí nguồn lực, huy động nguồn lực và giải ngân nguồn vốn đầu tư hỗ trợ thực hiện các mục tiêu quốc gia, trong khi nhiều địa phương, nhiều tỉnh còn khó khăn trong thực hiện thì Quảng Ninh đã chủ động bố trí nguồn lực lớn, huy động hiệu quả các nguồn lực khác (chiếm đến 84%) để thực hiện hiệu quả các chương trình. Có thể khẳng định rằng, Quảng Ninh là điểm sáng trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia nói chung và chương trình mục tiêu phát triển KTXH vùng đồng bào DTTS, miền núi nói riêng.
Qua hơn 4 năm triển khai Nghị quyết số 06-NQ/TU, nhân dân ngày càng được thụ hưởng các thành quả phát triển của tỉnh. Thông qua đó, góp phần quan trọng giữ vững quốc phòng, an ninh và trật tự xã hội nông thôn; tăng cường xây dựng, củng cố hệ thống chính trị, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân gắn với thế trận lòng dân vững chắc ở vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo.
Bài 3: Những miền đất khoác áo mới