Giữ vững an ninh vùng Đông Bắc thời kỳ kháng chiến chống Mỹ

Giai đoạn 1954-1975, từ khi Vùng mỏ được giải phóng, lực lượng Công an Quảng Ninh bám sát sự chỉ đạo của Bộ Công an, Đảng bộ, chính quyền tỉnh đảm bảo ANTT phục vụ nhiệm vụ cải tạo XHCN và xây dựng CNXH, góp phần đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc, làm tốt công tác chi viện cho cách mạng miền Nam giành thắng lợi.

Những ngày đầu tiếp quản

Ngay sau Hiệp định Giơnevơ năm 1954, chính quyền và các lực lượng vũ trang được giao trọng trách tiếp quản khu mỏ – một vùng kinh tế, chính trị đặc biệt quan trọng. Nhiệm vụ cấp thiết của lực lượng Công an lúc bấy giờ là xóa bỏ bộ máy cảnh sát, mật vụ của địch, khẩn trương thiết lập hệ thống chính quyền cách mạng, đảm bảo an ninh, trật tự để ổn định sản xuất và đời sống nhân dân.

Lực lượng công an đã nhanh chóng triển khai các biện pháp nghiệp vụ nhằm truy quét, trấn áp bọn phản động, gián điệp, tổ chức tội phạm; đồng thời bảo vệ an toàn kho tàng quốc gia, các mỏ than, nhà máy, xí nghiệp trên địa bàn. Đặc biệt, công an địa phương đã chủ động tham gia các chiến dịch lớn, như cải cách ruộng đất, hợp tác hóa nông nghiệp, các cuộc vận động cải cách dân chủ, đảm bảo an ninh chính trị và trật tự xã hội xuyên suốt tiến trình cách mạng.

Trong giai đoạn này, nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc đã được ghi dấu, nổi bật là việc phát hiện và bóc gỡ hàng chục vụ án gián điệp, biệt kích do Mỹ - Ngụy cài cắm. Chỉ tính từ năm 1960-1963, lực lượng công an tỉnh đã triệt phá 7 vụ, bắt giữ 71 tên gián điệp biệt kích hoạt động tại khu vực Hồng Quảng và Hải Ninh.

Tiêu biểu trong công tác đấu tranh phản gián là chuyên án BK63 - một trong những chiến công vang dội, ghi đậm dấu ấn của Công an Quảng Ninh, kéo dài suốt 9 năm (1961-1970). Mở đầu là việc bắt giữ tên gián điệp Phạm Chuyên tại khu vực cống Đầm, xã Tiền An, huyện Yên Hưng, ngày 17/6/1961. Từ đây Công an Quảng Ninh đã dựng nên một trận địa phản gián kiểu mẫu, giăng bẫy bắt gọn 2 toán biệt kích gồm 16 tên do tình báo Mỹ - ngụy  tổ chức xâm nhập vào Vịnh Hạ Long và nhảy dù xuống khu vực Đèo Vàng, xã Hoàng Quế, huyện Đông Triều.

Lợi dụng Phạm Chuyên, hệ thống liên lạc của đối phương, ta còn chỉ đạo địch gửi tiếp tế vũ khí, lương thực và phương tiện ra các điểm mật phục tại Vịnh Hạ Long và huyện Hoành Bồ. Nhiều vật tư, trang thiết bị thu được từ chuyên án đã được chuyển vào chi viện cho lực lượng an ninh miền Nam. Thắng lợi của chuyên án BK63 đã đem lại nhiều bài học kinh nghiệm xương máu, góp phần làm thất bại hoàn toàn phương thức xâm nhập gián điệp, biệt kích của cơ quan tình báo Mỹ.

Ông Trương Phúc Lâm, nguyên Trưởng Công an TP Cẩm Phả, nguyên Trưởng phòng An ninh kinh tế, Công an tỉnh, cho biết, đó là thời điểm diễn ra cuộc chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc hết sức cam go, quyết liệt.

Giai đoạn bấy giờ ông là trinh sát thuộc Phòng Bảo vệ an ninh kinh tế, một trong những đơn vị Anh hùng LLVT của Công an tỉnh. Chiến tranh tàn phá, toàn bộ các cơ quan, xí nghiệp ở những địa bàn trọng điểm của tỉnh đều phải di chuyển và đóng trong rừng, núi. Giống như các lực lượng khác, trinh sát an ninh kinh tế chủ yếu hoạt động trong rừng, bám dân, bám địa bàn để đề phòng địch phá hoại trong nội bộ và ngăn chặn kịp thời các hoạt động của tội phạm trong nhà máy, công trường, phân xưởng. Do đó tội phạm, tình báo nước ngoài không có đủ điều kiện xâm nhập vào nội bộ.

Chống chiến tranh phá hoại

Giai đoạn kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của Mỹ ở miền Bắc cho đến khi đất nước hoàn toàn độc lập (1963-1975), Công an Quảng Ninh tiếp tục phát huy vai trò xung kích trong phòng chống gián điệp, bảo vệ an ninh kinh tế và trật tự xã hội. Lực lượng trinh sát an ninh kinh tế đã bám sát các nhà máy, công trường đóng sâu trong rừng, kiểm soát chặt chẽ nội bộ, không để lọt các hoạt động phá hoại.

Đặc biệt, lực lượng công an đã đảm bảo an toàn cho công trình trọng điểm B12 - tuyến đường ống xăng dầu huyết mạch từ cảng Quảng Ninh đi các tỉnh phía Nam. Đồng thời nhiều vụ án kinh tế, hình sự lớn được điều tra khám phá thành công, góp phần giữ vững niềm tin trong nhân dân.

Trong bối cảnh không quân Mỹ liên tục đánh phá ác liệt, Công an Quảng Ninh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phòng không, sơ tán, bảo vệ tài sản nhà nước và người dân. Các chiến sĩ kiên cường bám trụ, giữ vững trận tuyến an ninh ngay giữa làn bom đạn.

Cùng với việc giữ vững hậu phương, Công an Quảng Ninh tích cực chi viện cho tiền tuyến. Thời điểm ấy 100% CBCS viết đơn tình nguyện, trong đó 233 người được tuyển chọn kỹ về phẩm chất đạo đức, sức khỏe, nghiệp vụ để lên đường vào Nam chiến đấu.

Nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh, nhiều người khác trưởng thành, trở thành cán bộ lãnh đạo chủ chốt của lực lượng công an. Trong đó có đồng chí Vũ Trung Tính, nguyên Trưởng Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh, từng là cán bộ Trung ương An ninh Cục miền Nam, lên đường vào chiến trường khi 22 tuổi, mang theo trái tim đầy nhiệt huyết và lý tưởng cách mạng.

Ông Tính nhớ lại: Chúng tôi ngày ấy được lệnh lên đường, không hẹn ngày về, nhưng đều mang theo niềm tin kháng chiến nhất định thắng lợi. Những thanh niên trai tráng ngày ấy, đeo trên vai balo nặng 30-40kg hành quân vượt dãy Trường Sơn mấy tháng trời, trèo đèo lội suối, đối diện với bệnh tật, vô vàn gian khổ, nhưng khổ nhất có lẽ là thiếu nước uống. Hành trang mang theo, gạo có, muối có, nhưng nước chỉ đủ dùng ngắn ngày, vì nặng. Có những lần xuống đến đồng ruộng, gặp vài hố chân trâu có ít nước trong, chúng tôi phải lấy ca gạn để có nước dùng, chẳng có thời gian và lựa chọn để sợ bệnh hay không, bởi nếu không uống thì chẳng thể tiếp tục sống để chiến đấu.

Lịch sử CAND Quảng Ninh nói riêng, lịch sử LLVT tỉnh nói chung mãi ghi công lao, sự cống hiến và hy sinh cao cả của các thế hệ đi trước. Những chiến công ấy không chỉ là biểu tượng bất diệt của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, mà còn là ngọn đuốc soi đường cho thế hệ hôm nay và mai sau tiếp bước.