Những năm gần đây, Quảng Ninh xác định nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển là hướng phát triển mũi nhọn. Tuy nhiên, sau 4 năm thực hiện chính sách giao và thu tiền sử dụng khu vực biển đã nảy sinh một số khó khăn, nhất là với nuôi biển quy mô lớn. Trước thực tế đó, Sở NN&MT (trước đây là Sở NN&PTNT) đã đề xuất UBND tỉnh điều chỉnh mức thu để khơi thông nguồn lực, thu hút đầu tư. Phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Quảng Ninh đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Minh Sơn, Giám đốc Sở NN&MT, về vấn đề này.
- Quyết định số 28/2021/QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành tháng 5/2021 quy định mức thu tiền sử dụng khu vực biển đã được triển khai hơn 4 năm, xin ông cho biết kết quả giao khu vực biển thời gian qua và tác động của mức thu hiện hành đối với các tổ chức, cá nhân?
+ Theo Quyết định số 28/2021/QĐ-UBND, mức thu tiền sử dụng khu vực biển được áp dụng đối với 5 nhóm hoạt động là: Nhận chìm; làm cảng biển, cảng nổi, cảng dầu khí ngoài khơi và các cảng, bến khác; xây dựng cáp treo, công trình nổi, ngầm, lấn biển, đảo nhân tạo, công trình dân dụng và các công trình khác trên biển; xây dựng hệ thống đường ống dẫn ngầm, lắp đặt cáp viễn thông, cáp điện; NTTS, xây dựng cảng cá. Trong đó, NTTS áp dụng mức tối đa theo khung giá của Chính phủ là 7,5 triệu đồng/ha/năm.
Tính đến ngày 30/5/2025, cơ quan thuế đã tiếp nhận 21 quyết định giao khu vực biển của cấp thẩm quyền, chủ yếu cho doanh nghiệp và HTX, với tổng số tiền phải nộp gần 85 tỷ đồng; đến nay đã thu được hơn 8,15 tỷ đồng, còn khoảng 76,78 tỷ đồng chưa nộp (một phần chưa đến hạn, hoặc được gia hạn).
Qua thực tiễn triển khai, liên ngành nhận thấy mức thu áp dụng cho NTTS theo Quyết định 28/2021/QĐ-UBND chưa phù hợp với điều kiện KT-XH, cũng như đặc thù sản xuất phụ thuộc vào thiên nhiên, rủi ro cao của ngành thủy sản. Điển hình như cơn bão số 3 năm 2024 gây thiệt hại nặng nề, đến nay hoạt động NTTS vẫn chưa khôi phục hoàn toàn.
Với mức thu tối đa hiện nay, chi phí sử dụng khu vực biển chiếm 15-25% tổng chi phí sản xuất trực tiếp, cá biệt có dự án gần 30%, tạo áp lực lớn cho các tổ chức, làm giảm hiệu quả kinh tế và sức hút đầu tư, nhất là trong bối cảnh ngành thủy sản liên tục chịu tác động từ thiên tai. Ngược lại, nếu điều chỉnh xuống còn 4 triệu đồng/ha/năm (mức tối thiểu trong khung quy định tại điểm đ, khoản 1, Điều 34 Nghị định 11/2021/NĐ-CP, ngày 10/2/2021 của Chính phủ) thì chi phí chỉ chiếm 8-13,3% tổng chi phí sản xuất trực tiếp. Điều này sẽ tăng khả năng thu hút đầu tư, khuyến khích mô hình nuôi biển quy mô, hiện đại, qua đó đóng góp tích cực vào tăng trưởng ngành nông - lâm - ngư nghiệp của tỉnh.
- Từ thực tiễn trên, ngày 11/8, Sở NN&MT đã có văn bản số 6872/SNN&MT-CCBTS đề xuất UBND tỉnh điều chỉnh mức thu tiền sử dụng khu vực biển, ông có thể làm rõ nội dung và cơ sở của đề xuất này?
+ Qua rà soát và làm việc trực tiếp với các hộ NTTS, chúng tôi nhận thấy đề xuất giảm mức thu là chính đáng, phù hợp với tâm tư của địa phương, doanh nghiệp và người dân. Thực tế, nhiều tỉnh có thế mạnh nuôi biển như Kiên Giang, Thanh Hóa cũng đang áp dụng mức thu 4 triệu đồng/ha/năm; Khánh Hòa áp dụng linh hoạt mức 4-7,5 triệu đồng/ha/năm tùy khu vực, đồng thời được Quốc hội cho phép cơ chế đặc thù miễn, giảm dài hạn để thu hút đầu tư.
Về mặt pháp lý, khoản 2 Điều 34 Nghị định số 11/2021/NĐ-CP quy định UBND cấp tỉnh ban hành mức thu cụ thể 5 năm/lần, căn cứ khung giá và điều kiện KT-XH. Trong khi đó, Quyết định số 28/2021/QĐ-UBND mới thực hiện được 4 năm 7 tháng, do đó việc sửa đổi, bổ sung trong giai đoạn 2021-2026 là hoàn toàn phù hợp, đặc biệt khi xuất hiện những vấn đề phát sinh cần xử lý kịp thời.
Do đó, Sở NN&MT đã có văn bản đề xuất, kiến nghị UBND tỉnh giảm mức thu đối với nhóm NTTS, xây dựng cảng cá xuống còn 4 triệu đồng/ha/năm và gia hạn hiệu lực từ 25/5/2021 đến 24/5/2026, đảm bảo đủ chu kỳ 5 năm theo quy định. Việc giảm mức thu không chỉ là tháo gỡ khó khăn trước mắt cho các doanh nghiệp, mà còn là bước đi chiến lược để gia tăng sức cạnh tranh của ngành thủy sản Quảng Ninh. Khi gánh nặng chi phí được san sẻ hợp lý, nguồn lực đầu tư sẽ được giải phóng, tạo đà cho phát triển những vùng nuôi biển hiện đại, bền vững, góp phần hiện thực hóa khát vọng vươn ra biển lớn của tỉnh.
- Xin trân trọng cảm ơn ông!