Cùng với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, BĐBP tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp, tập trung cao điểm 180 ngày chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), quyết tâm cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” của EC.
Tạo sự thay đổi từ nhận thức của ngư dân
Mới đây, chúng tôi có dịp tham gia buổi tuyên truyền chống khai thác IUU do Đồn Biên phòng cửa khẩu (BPCK) Cảng Vạn Gia tổ chức trên khu vực biển do đơn vị quản lý. Tham dự buổi tuyên truyền, ngư dân Hoàng Văn Minh (trú xã Hải Xuân, TP Móng Cái) chia sẻ: Thường xuyên được lực lượng biên phòng tuyên truyền, tôi luôn chấp hành tốt quy định, pháp luật của Nhà nước về khai thác thủy sản. Tôi cũng thường xuyên nhắc nhở anh em bạn thuyền không được xâm phạm vùng biển của nước ngoài để khai thác thủy sản trái phép gây ảnh hưởng đến lợi ích chung của quốc gia. Đặc biệt, khi phát hiện các phương tiện tàu thuyền nước ngoài hoặc các đối tượng vi phạm các quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác thuỷ sản trên biển, ngư dân chúng tôi đều kịp thời cung cấp thông tin cho lực lượng biên phòng để kịp thời nắm bắt, đấu tranh, xử lý.
Đồn BPCK Cảng Vạn Gia quản lý, bảo vệ đoạn biên giới trên biển, tiếp giáp với vùng biển Vạn Mỹ, Giang Bình, Đông Hưng, khu Phòng Thành (Quảng Tây, Trung Quốc) với chính diện 14,5km, chiều sâu khoảng 35km. Đơn vị quản lý 2 xã biên phòng là Vĩnh Trung và Vĩnh Thực (TP Móng Cái). Nhân dân trên địa bàn chủ yếu làm nghề khai thác, nuôi trồng thủy sản, trong đó 85% khai thác bằng nghề lưới rê, câu mực...; đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn; trình độ nhận thức pháp luật của một bộ phận ngư dân còn hạn chế. Đặc thù địa bàn như trên là điều kiện thuận lợi để các đối tượng lợi dụng vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác thủy sản trái phép hoặc lôi kéo quần chúng nhân dân vì lợi nhuận trước mắt tiếp tay, bao che cho hoạt động vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác thủy sản…
Thượng tá Vũ Thế Rằng, Chính trị viên Đồn BPCK Cảng Vạn Gia, cho biết: Xác định rõ đặc thù của địa phương, thời gian qua Đồn tích cực tổ chức tuyên truyền cho ngư dân để thay đổi nhận thức và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật. Trong đợt cao điểm chống khai thác IUU, Đồn đã phối hợp với Hải đội 2 (BĐBP tỉnh), Cảnh sát biển, chính quyền 2 xã Vĩnh Trung, Vĩnh Thực tổ chức 5 buổi tuyên truyền pháp luật về lĩnh vực thủy sản cho 278 lượt người dân; tổ chức phát tờ rơi cho 300 lượt phương tiện ra, vào hoạt động trên địa bàn, nội dung tập trung: Các quy định của Luật Thủy sản, Nghị định số 42/2019-NĐ/CP của Chính phủ "Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản"; tại sao phải chống khai thác IUU; cảnh bảo "thẻ vàng" EC, thậm chí nâng lên thẻ đỏ nếu không thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU…
Với cách làm trên, Đồn đã được ngư dân cung cấp nhiều nguồn tin có giá trị về khai thác thủy sản trái phép, không báo cáo; qua đó giúp đơn vị kịp thời phát hiện, ngăn chặn hiệu quả các trường hợp vi phạm. Trong 180 ngày cao điểm chống khai thác IUU, Đồn đã chủ trì, phối hợp bắt giữ, xử lý 15 vụ/15 đối tượng, 15 phương tiện, xử phạt vi phạm hành chính 173 triệu đồng; tịch thu 2 bộ cào đáy, 7 bộ kích điện - công cụ cấm dùng trong khai thác thủy sản…
Gắn với quản lý khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản
BĐBP tỉnh quản lý khoảng 10.338km2 vùng biển, chính diện đường biên giới trên biển dài 124km và 183,93km ranh giới tiếp giáp với TP Hải Phòng. Địa bàn tỉnh có 69 xã, phường, thị trấn thuộc khu vực biên giới biển; có khoảng 6.000 phương tiện khai thác thủy sản, trong đó 229 tàu cá có chiều dài trên 15m. Ngư dân và chủ phương tiện cơ bản nắm, chấp hành tốt quy định của pháp luật khi khai thác thủy sản. Tuy nhiên, tình trạng ngư dân vi phạm các quy định khai thác thủy sản vẫn diễn ra, tập trung các hành vi: Thiếu giấy tờ về người và phương tiện, khai thác sai vùng, khai thác trong khu vực cấm khai thác, sử dụng công cụ cấm để khai thác thủy sản...
Để thay đổi từ nhận thức đến hành vi của người dân, thời gian qua, cùng với các cấp, các ngành, địa phương trong tỉnh, BĐBP tỉnh đã triển khai linh hoạt nhiều biện pháp, kết hợp tuyên truyền gắn với kiểm tra, giám sát xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đại tá Nguyễn Văn Thiềm, Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh, cho biết: Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Tư lệnh BĐBP và kế hoạch hành động 180 ngày của Chính phủ và của tỉnh Quảng Ninh về chống khai thác IUU, đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức đợt cao điểm chống khai thác IUU cho ngư dân trên vùng biển Đông Bắc.
Theo đó, BĐBP tỉnh đã phối hợp với lực lượng hải quân, cảnh sát biển và cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức 138 buổi với 381 lượt CBCS tuyên truyền cho 4.174 ngư dân, chủ tàu, thuyền trưởng nâng cao nhận thức, chấp hành nghiêm chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, trọng tâm là Luật Thủy sản 2017 và các văn bản liên quan đến chống khai thác IUU.
Đơn vị triển khai 527 lượt tổ/1.927 lượt CBCS tuần tra, kiểm soát, quản lý chặt chẽ vùng biển, ngăn chặn tàu nước ngoài vi phạm chủ quyền; phát hiện, xử lý các tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm IUU gắn với thực hiện Chỉ thị số 18-CT/TU ngày 1/9/2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy "Về tăng cường công tác quản lý khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh".
Với các giải pháp quyết liệt, trong đợt cao điểm vừa qua, đơn vị đã phát hiện và tổ chức xua đuổi 5 vụ/36 tàu cá nước ngoài vi phạm chủ quyền vùng biển Việt Nam; phát hiện, bắt giữ 100 vụ/102 phương tiện, 248 ngư dân vi phạm trong lĩnh vực thủy sản; xử phạt vi phạm hành chính 1,623 tỷ đồng, tịch thu tiêu hủy nhiều ngư cụ cấm.
Đại tá Nguyễn Văn Thiềm, Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh, cho biết: Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới BĐBP tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, rà soát, sắp xếp lại đội tàu, nghề phù hợp với khả năng khai thác thủy sản ở từng vùng ngư trường. Cùng với đó chỉ đạo các đơn vị trực thuộc duy trì nghiêm chế độ trực nhằm triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp chống khai thác IUU gắn với công tác quản lý khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản trên vùng biển đơn vị phụ trách.