Năm 1988, gia đình ông Trần Việt Anh (Hà Nội) được giao đất nông nghiệp, bố ông sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp (nuôi cá). Năm 2000, gia đình xây nhà, ở ổn định từ đó đến nay, không tranh chấp, chưa có biên bản xử lý vi phạm hành chính (chưa bị xử phạt vi phạm hành chính trước ngày 1/8/2024).
Gia đình ông Việt Anh làm hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu. Ngày 31/3/2025, chính quyền địa phương lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định số 123/2024/NĐ-CP.
Theo ông Việt Anh được biết, khoản 4 Điều 3 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP có quy định hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước ngày 15/10/1993 mà chưa có văn bản xử lý vi phạm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước ngày Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành thì không xử lý theo quy định tại Nghị định này.
Ông Việt Anh hỏi, việc xử phạt vi phạm hành chính trên của chính quyền địa phương có đúng theo quy định của Nghị định số 123/2024/NĐ-CP không?
Bộ Nông nghiệp và Môi trường trả lời vấn đề này như sau:
Việc xem xét xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai cần căn cứ vào từng trường hợp cụ thể và căn cứ vào hồ sơ quản lý đất đai tại địa phương để áp dụng chính sách. Do đó, đề nghị ông gửi kiến nghị đến cơ quan có thẩm quyền của địa phương nơi có đất để được xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, ông nghiên cứu các quy định của pháp luật sau đây để được rõ:
Theo quy định tại Điều 1 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP ngày 04/10/2024 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai thì hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai bao gồm hành vi vi phạm hành chính đã kết thúc và hành vi vi phạm hành chính đang thực hiện.
Điểm b khoản 2 Điều 3 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP quy định: "b) Đối với các hành vi vi phạm hành chính không thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này là hành vi đang thực hiện thì thời điểm để tính thời hiệu xử phạt là thời điểm người có thẩm quyền thi hành công vụ phát hiện hành vi vi phạm".
Do đó, hành vi xây nhà ở năm 2000 trên đất nông nghiệp (nuôi cá) là hành vi vi phạm hành chính đang thực hiện, thuộc trường hợp sử dụng đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa, không phải là đất lâm nghiệp sang đất phi nông nghiệp mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép tại Điều 10 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP.