Trong bối cảnh ngành than tiếp tục giữ vai trò “xương sống” trong phát triển công nghiệp của tỉnh Quảng Ninh, việc tháo gỡ các điểm nghẽn cho hàng loạt dự án của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Binh đoàn 19 không chỉ là yêu cầu cấp thiết cho hoạt động sản xuất, mà còn là đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực khai thác, hiện đại hóa hạ tầng ngành than và giữ vững vai trò đầu tàu trong phát triển công nghiệp bền vững của tỉnh trong những năm tới.
Theo báo cáo của Sở Công Thương đến hết tháng 5/2025, có gần 70 kiến nghị từ TKV và Binh đoàn 19 liên quan đến các thủ tục đầu tư, cấp phép, thuê đất, quy hoạch, GPMB. Trong đó, nhiều dự án có ý nghĩa chiến lược đang bị chậm tiến độ do vướng mắc thủ tục hành chính và pháp lý. Tiêu biểu như các dự án: Mở rộng mỏ Hà Ráng của Công ty Than Hòn Gai; khai thác hầm lò khu Tân Yên - Đông Tràng Bạch; cụm mỏ Cọc Sáu - Đèo Nai; phần dưới mức -50 mỏ Hà Lầm… đều đang chờ hoàn tất thủ tục cấp phép khai thác từ Bộ NN&MT.
Không chỉ dừng lại ở các dự án khai thác, hàng loạt dự án đầu tư hạ tầng thiết yếu như khu văn phòng, nhà ở công nhân tại Khe Chàm, tuyến vận tải than Cẩm Phả, hay các công trình giao thông trọng điểm như cầu vượt QL18A… cũng đang gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn tất hồ sơ đất đai, GPMB hoặc quyết toán vốn đầu tư.
Tính riêng trong số 54 kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp tỉnh, đến cuối tháng 5/2025 đã có 26 nội dung được giải quyết xong, 7 kiến nghị cơ bản hoàn thành và nhiều dự án khác đang được đẩy nhanh tiến độ xử lý. Đáng chú ý, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều quyết định quan trọng như: Cho thuê đất, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 cho các dự án của TKV, trong đó có dự án nhà ở công nhân than Núi Béo, bãi đổ thải Nam Mẫu, khu xí nghiệp than 4 cũ tại Cẩm Phả. Đặc biệt, việc tỉnh thống nhất cho phép sử dụng Quy hoạch 893 làm căn cứ cấp phép khai thác đã tháo gỡ một “nút thắt” lớn cho nhiều dự án quy mô lớn, tạo điều kiện để doanh nghiệp chủ động đầu tư mở rộng sản xuất.
Nhiều dự án hiện đã bước vào giai đoạn triển khai như xây dựng Nhà máy sàng tuyển than Nam Mẫu, mở rộng công suất tầng lò mỏ than Đồng Vông, hay các tuyến giao thông phục vụ vận tải than. Việc tháo gỡ kịp thời các vướng mắc không chỉ giúp phục hồi công suất khai thác theo đúng kế hoạch, mà còn tạo thêm hàng ngàn việc làm, tăng thu ngân sách địa phương và cải thiện môi trường đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp khai khoáng.
Tuy nhiên, vẫn còn không ít dự án trọng điểm của TKV và Binh đoàn 19 gặp vướng mắc kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ triển khai. Một số khó khăn bắt nguồn từ thay đổi chính sách quy hoạch như Quy hoạch 893, sự chồng lấn ranh giới quản lý giữa hai đơn vị hoặc thiếu đồng bộ trong xử lý hành chính. Đặc biệt, thủ tục liên quan đến đất đai, nhất là chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, thuê đất rừng vẫn là một trong những trở ngại lớn.
Điển hình như Dự án mở rộng mỏ than Cao Sơn hiện vẫn còn 76,29ha đất rừng đang chờ hoàn tất thủ tục chuyển đổi và trồng rừng thay thế. Bên cạnh đó, công tác GPMB tiếp tục là điểm nghẽn tại nhiều dự án như mở rộng khai thác lộ thiên mỏ Suối Lại, khu Uông Thượng - Đồng Vông hay các khu tái định cư phục vụ công nhân ngành than.
Trước thực trạng này, tại buổi làm việc ngày 22/5/2025, tỉnh Quảng Ninh đã chủ trì cuộc họp với các sở, ngành, địa phương, cùng đại diện TKV và Binh đoàn 19 để rà soát toàn bộ các kiến nghị, vướng mắc. Cuộc họp tập trung vào hai nhóm vấn đề chính là quy hoạch và thủ tục thuê đất. Qua đó, các bên đã thống nhất một số giải pháp tháo gỡ cụ thể liên quan đến cấp phép các dự án thăm dò, khai thác than; công tác quản lý đất đai; bảo vệ môi trường và xây dựng nhà ở cho người lao động.
Đáng chú ý, tỉnh thống nhất chủ trương cho phép điều chỉnh quy hoạch trong kỳ gần nhất đối với các dự án đang triển khai nhưng chưa phù hợp quy hoạch hoặc chưa có quy hoạch, với điều kiện không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và đời sống dân sinh. Đặc biệt, đối với các dự án thuê đất tại TP Uông Bí, yêu cầu phải hoàn tất thủ tục đúng thẩm quyền trước ngày 15/6/2025.
TKV và Binh đoàn 19 cũng được giao rà soát toàn bộ quỹ đất đang sử dụng và đất đã có quy hoạch, chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương để hoàn thiện thủ tục đất đai, GPMB đúng quy định. Trong đó, các vướng mắc kéo dài cần được tập trung xử lý dứt điểm, tránh gây lãng phí tài nguyên và chậm trễ đầu tư.
Về cải cách hành chính, tỉnh yêu cầu các cơ quan chức năng tuyệt đối không để tình trạng trì trệ, chậm xử lý hồ sơ tiếp diễn. Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh được giao nhiệm vụ chủ động tiếp nhận, hỗ trợ, hướng dẫn các đơn vị thực hiện thủ tục theo hướng “vừa làm, vừa hoàn thiện”, kể cả trong trường hợp hồ sơ cần thêm thời gian thẩm định. Lãnh đạo tỉnh nhấn mạnh, người đứng đầu cơ quan, đơn vị sẽ chịu trách nhiệm nếu để xảy ra chậm tiến độ, theo nguyên tắc “rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ người”.
Việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án ngành than không chỉ giúp năng lực sản xuất tăng lên theo đúng lộ trình, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế địa phương, ổn định đời sống cho hàng vạn lao động, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn tới.