Nhà Trần là một trong những triều đại thịnh trị nhất trong lịch sử dân tộc. Phật giáo vào triều đại này cũng phát triển rực rỡ và đã ảnh hưởng sâu sắc vào mọi phương diện xã hội. Và cũng chính vào thời kỳ này, lần đầu tiên trong lịch sử Phật giáo Việt Nam một dòng thiền của người Việt đã được thành lập, đó là Thiền phái Trúc Lâm. Ba vị Tổ của Thiền phái này là Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang.
Di sản thế giới Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là bằng chứng ngoại hạng về một truyền thống văn hóa được hình thành, phát triển trên quê hương vương triều Trần – nơi khai sinh Thiền phái Trúc Lâm, dòng Phật giáo độc đáo của Việt Nam. Từ một điểm đến nổi tiếng ở miền Bắc, rồi Di tích Quốc gia đặc biệt, quần thể đã vươn tầm trở thành di sản chung của nhân loại – hành trình tỏa sáng rực rỡ, đưa văn hóa và triết lý Phật giáo Việt Nam lan tỏa ra thế giới.
Trong hệ thống các di tích có mối liên hệ mật thiết và giữ vị trí quan trọng trong Thiền phái Trúc Lâm tại Chí Linh (Hải Dương), không thể không kể đến chùa Ngũ Đài.
