Xây dựng mô hình 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn (Quảng Ninh), Bắc Vân Phong (Khánh Hoà) và Phú Quốc (Kiên Giang) là một trong những nội dung quan trọng tại Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11-2016.
Theo đó, Chính phủ thống nhất nguyên tắc xây dựng mô hình 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc thuộc tỉnh theo định hướng mỗi đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt lựa chọn phát triển thế mạnh riêng có, nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế so sánh của mỗi đơn vị, tạo động lực phát triển mới, bảo đảm phân bổ nguồn lực theo vùng, tạo hiệu ứng lan toả trên phạm vi cả nước.
UBND các tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hoà, Kiên Giang chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, cơ quan liên quan hoàn thiện các Đề án đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; đề xuất cấp có thẩm quyền các cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng các dự án Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt cho từng đơn vị.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương liên quan khẩn trương tiếp thu ý kiến Chính phủ, hoàn thiện báo cáo về các Đề án, trong đó cập nhật, phân tích, đánh giá tổng thể kinh nghiệm quốc tế về lĩnh vực này; đề xuất các nhóm cơ chế, chính sách kinh tế ưu đãi đặc thù áp dụng cho các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Ban cán sự Đảng Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Ban cán sự Đảng Chính phủ cho ý kiến trước khi báo cáo Bộ Chính trị theo quy định.
Trên cơ sở đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù của các tỉnh, ý kiến kết luận của Bộ Chính trị, giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ và UBND các tỉnh và các bộ, cơ quan liên quan lập đề nghị xây dựng các dự án Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt: Vân Đồn; Bắc Vân Phong; Phú Quốc, báo cáo Chính phủ cho ý kiến để trình Quốc hội.
Về đơn vị hành chính, Điều 110 Hiến pháp năm 2013 quy định: Các đơn vị hành chính của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được phân định như sau: Nước chia thành tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; tỉnh chia thành huyện, thị xã và thành phố thuộc tỉnh; thành phố trực thuộc Trung ương chia thành quận, huyện, thị xã và đơn vị hành chính tương đương; huyện chia thành xã, thị trấn; thị xã và thành phố thuộc tỉnh chia thành phường và xã; quận chia thành phường. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập.
Bổ sung quy định “đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập” vào Hiến pháp năm 2013 nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội trong điều kiện kinh tế thị trường, khai thác tiềm năng kinh tế của một số địa phương có lợi thế đặc biệt.
Quảng Ninh đã xây dựng Đề án Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn và đã tổ chức hội thảo khoa học quốc tế về phát triển Đặc khu kinh tế - Kinh nghiệm và cơ hội vào đầu năm 2014. Hội thảo đã tập trung phân tích, thảo luận, làm rõ những nội dung trọng tâm về lựa chọn địa điểm; định hướng phát triển ngành nghề; xây dựng thể chế kinh tế; thể chế hành chính; cơ chế chính sách đặc thù đặc biệt; đầu tư hạ tầng; phát triển nguồn nhân lực, trao quyền tự chủ và xây dựng luật khung cho đặc khu...
Trên cơ sở đề án đã nghiên cứu, Bộ Chính trị đã chỉ đạo, kinh nghiệm quốc tế và lợi thế thực tế của Vân Đồn, Quảng Ninh chúng ta cần phải chủ động đề xuất trong xây dựng Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt cho Vân Đồn.
Quảng Ninh đã chuẩn bị hoàn thiện sân bay tại Vân Đồn, đường cao tốc Hà Nội tới Vân Đồn và chuẩn bị xây dựng đường cao tốc Vân Đồn tới Móng Cái. Để hiện thực hoá Khu hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Quảng Ninh tiếp tục chủ động, sáng tạo, đột phá trong đề xuất xây dựng Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt cho Vân Đồn.
Nguyên Đan