Xác định chuyển đổi số là xu thế tất yếu, là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, vừa cấp bách, vừa lâu dài trong lãnh đạo của các cấp ủy đảng, trong toàn bộ hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và doanh nghiệp gắn chặt với quá trình phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh. Chính vì vậy nhiệm kỳ 2020-2025 tỉnh đã ban hành các nghị quyết, kế hoạch về thực hiện chuyển đổi số toàn diện, qua đó các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã có nhiều giải pháp sáng tạo, hiệu quả, phù hợp đưa nghị quyết từng bước đi vào cuộc sống. Nhiều tiện ích từ triển khai chuyển đổi số đã được áp dụng rộng rãi, mang lại lợi ích cho tổ chức, người dân, doanh nghiệp góp phần thúc đẩy KT-XH địa phương ngày càng có bước phát triển nhanh, vững chắc. 

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều nghị quyết để thực hiện chuyển đổi số như: Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 5/2/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chuyển đổi số toàn diện tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Nghị quyết 09); Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết 57). Qua đó Quảng Ninh đã thu được nhiều thành tựu đáng ghi nhận trên cả 3 trụ cột: Chính quyền số, Kinh tế số và Xã hội số.

Nghị quyết 09 xác định rõ Chính quyền số là một trong những yếu tố cốt lõi quan trọng trong quá trình chuyển đổi số, qua đó từ tỉnh tới cơ sở đã đẩy mạnh triển khai và  chính quyền số đã đạt được một số kết quả tích cực. Hiện nay, các địa phương, ban, ngành đã ứng dụng phần mềm quản lý văn bản tại tất cả các phòng chuyên môn. Đến nay, phần mềm quản lý văn bản đã được triển khai tại 100% sở, ban, ngành, phường, xã, đặc khu trên địa bàn tỉnh; có 28.520 chứng thư chữ ký số chuyên dùng công vụ, trong đó trên 3.000 chứng thư số cho cơ quan, tổ chức và gần 30.000 chứng thư số cho cá nhân đang hoạt động; 100% cán bộ công chức, viên chức từ cấp phó phòng trở lên đã được cấp và sử dụng chữ ký số chuyên dùng chính phủ vào giao dịch điện tử nhà nước trên hệ thống chính quyền điện tử; 100% hồ sơ công việc tại cấp tỉnh, 90% hồ sơ công việc tại cấp xã, phường được xử lý toàn trình trên môi trường mạng (không bao gồm hồ sơ mật). Đến hết năm 2024, Quảng Ninh đã có trên 15 triệu văn bản được trao đổi văn bản điện tử có chữ ký số qua mạng. 

Giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) là nội dung quan trọng trong chính quyền số, thời gian qua Trung tâm phục vụ Hành chính công các cấp đã đẩy mạnh số hóa hồ sơ và dịch vụ công trực tuyến. Đến nay, 100% kết quả xử lý hồ sơ TTHC của tỉnh được đồng bộ đầy đủ trên Cổng dịch vụ công quốc gia và Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh được xác thực định danh điện tử qua VNeID. Thực hiện số hóa 100% hồ sơ đầu vào, tỷ lệ hồ sơ dịch vụ công trực tuyến trên tổng số hồ sơ được tiếp nhận trên hệ thống, phần mềm chuyên ngành đối với cấp tỉnh đạt 83,5%, cấp xã 98%. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng và trước hạn cấp tỉnh đạt 99,8%, cấp xã đạt 99,9%. 

Đến nay 100% phí, lệ phí giải quyết TTHC tại Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp được thực hiện qua hình thức không dùng tiền mặt; tỷ lệ này tại các Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả cấp xã đạt 97,1%. Các nhà mạng đã cung cấp miễn phí 54.239 chữ ký số cho người dân để thực hiện nộp hồ sơ qua dịch vụ công trực tuyến.

Kinh tế số là một trong 3 trụ cột quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số, do vậy tỉnh đã tích cực chỉ đạo các ngành, địa phương, doanh nghiệp triển khai thực hiện, qua đó đã mang lại hiệu quả cao. Tính đến thời điểm hiện tại, 100% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã sử dụng, khai thác hóa đơn điện tử; 100% doanh nghiệp, hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh được phổ cập chữ ký số. 

Hiện trên địa bàn tỉnh đã có 208 cửa hàng xăng dầu trong tỉnh đã hoàn thành lắp đặt camera để đảm bảo an ninh và quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh, mua bán xăng dầu (đạt 100%). Tổng giá trị thanh toán không dùng tiền mặt khi mua xăng dầu ước đạt trên 9.900 tỷ đồng chiếm 40,8% tổng doanh thu (tăng thêm 25,6% so với năm 2023). Hiện trên toàn tỉnh có 19 chợ hạng I; 11 chợ hạng II và 13 chợ hạng III đã triển khai thực hiện mô hình Chợ 4.0; 100% chợ trung tâm chấp nhận thanh toán các khoản phí và thực hiện thanh toán hóa đơn điện, nước thông qua các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt.

Xác định để hình thành xã hội số trong thời gian tới, công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức chính là “chìa khóa” cho việc đưa dịch vụ công trực tuyến và kỹ năng số đến với người dân. Quảng Ninh đã sáng tạo, đột phá và đi trước một bước trong việc thành lập các tổ công nghệ số cộng đồng. Đến nay, toàn tỉnh có 1.248 tổ công nghệ số cộng đồng tại  các xã, phường, đặc khu với sự tham gia trên 9.080 thành viên, trong đó nòng cốt chính là các CBCC cơ sở, lực lượng ĐVTN có kỹ năng số cơ bản. Lực lượng này luôn ngày đêm bám sát, hướng dẫn, giúp đỡ người dân sử dụng các tiện ích số. Đây cũng là khâu tạo sức chuyển động rõ rệt về đào tạo công dân số.

Với sự tuyên truyền tích cực, hiện trên địa bàn có 3,5 triệu tài khoản cá nhân trong đó 2,5 triệu tài khoản đang hoạt động, bình quân có 2,5 tài khoản/người từ 15 tuổi trở lên. Thanh toán không dùng tiền mặt tăng nhanh số lượng và giá trị giao dịch, lũy kế năm 2024, số lượng giao dịch tăng 90,7%.

Thực hiện Nghị quyết số 09 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị. Trong nhiệm kỳ qua các sở, ban, ngành địa phương đã đẩy mạnh triển khai các nghị quyết, qua đó đã có những cách làm sáng tạo áp dụng trong đơn vị, mang lại hiệu quả trong công tác quản lý và tạo thuận lợi cho nhân dân. Đối với lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo, đến nay, 100% cơ sở giáo dục đã triển khai phần mềm quản lý trực tuyến; 100% cấp học tiểu học sử dụng Học bạ điện tử; 100% cán bộ cơ quan quản lý giáo dục và cơ sở giáo dục sử dụng chữ ký số; gần 100% giáo viên, học sinh, trẻ mầm non được cập nhật thông tin điện tử; 98,81% cán bộ, giáo viên, học sinh phổ thông có hồ sơ định danh cá nhân xác thực với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Trong lĩnh vực giảng dạy, toàn ngành đẩy mạnh xây dựng học liệu số, phát triển ngân hàng câu hỏi trực tuyến, ứng dụng các nền tảng dạy và học LMS/LCMS. Hồ sơ cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh được cập nhật số hóa đầy đủ. 100 trường từ bậc mầm non đến THPT đều sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt các dịch vụ giáo dục.

Bên cạnh đó, ngành GD&ĐT Quảng Ninh đặc biệt chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ, giáo viên. Hằng năm, 100% cán bộ, công chức, viên chức được tập huấn kỹ năng số, trong đó 50% được đào tạo kỹ năng phân tích, xử lý dữ liệu.

Đối với ngành Y tế, hiện nay, Sở Y tế Quảng Ninh đã đưa vào thực hiện 165 TTHC, các thủ tục đều được kết nối lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Trong các bệnh viện và cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh đều triển khai khám chữa bệnh bằng thẻ căn cước và VneID; triển khai Kiosk tự phục vụ sử dụng thẻ căn cước tại phòng làm thủ tục khám bệnh; ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong tầm soát các bệnh lý; khám chữa bệnh từ xa, đặt lịch hẹn và kê đơn điện tử, giảm tải bệnh viện và nâng cao chất lượng chăm sóc. Hồ sơ sức khỏe điện tử, mã QR trong cấp phát thuốc… 

Đối với ngành nông nghiệp, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã sử dụng cảm biến IoT, trí tuệ nhân tạo (AI), hệ thống điều khiển tự động trong quản lý chuồng trại, ao nuôi; số hóa nhật ký sản xuất, truy xuất nguồn gốc sản phẩm; chuẩn hóa quy trình kỹ thuật hướng dẫn bà con nông dân. Quảng Ninh hiện có 450 sản phẩm OCOP của 235 doanh nghiệp, trong đó có 334 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên đã đưa lên sàn thương mại điện tử OCOP Quảng Ninh. Ngoài ra, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đều bán hàng qua các trang mạng xã hội facebook, zalo, tiktok, livestream.. qua đó mở rộng tiếp cận khách hàng trong và ngoài tỉnh, tăng doanh thu cho đơn vị.

Có thể nói chuyển đổi số đã giúp rút ngắn khoảng cách địa lý của người dân vùng cao. Đây còn là cánh cửa quan trọng hướng tới những tri thức hội nhập của người dân vùng cao của các địa bàn miền núi của tỉnh Quảng Ninh. Điển hình như trước đây, bà con những nơi ở các xã vùng cao của các xã Lục Hồn, Hoành Mô, Kỳ Thượng, Lương Minh, Quảng Hà, Quảng Đức, Bình Liêu, Đầm Hà… nhiều mặt hàng phải về đến chợ mới có, thì nay có thể ngồi nhà đặt hàng qua mạng, shipper đưa đến tận nhà. Nhiều sản phẩm nông sản của bà con nông dân cũng không cần phải mang ra chợ bày bán mà chỉ cần rao bán trên Facebook tiếp cận được khách hàng khắp cả nước.

Để giúp công dân làm quen và thích nghi với thời đại số đến với người dân, tỉnh Quảng Ninh đang đẩy mạnh Phong trào “Bình dân học vụ số”. Đến nay có 175 lớp với 11.173 lượt CBCC được bồi dưỡng, tập huấn, cập nhật, nâng cao hiểu biết về chuyển đổi số, kỹ năng số; 8 lớp đào tạo kỹ năng số cho 615 lượt NLĐ tại các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn; 100% các thôn, bản, khu phố tổ chức các buổi học cộng đồng cho người dân về chuyển đổi số và kỹ năng số.

Bước vào giai đoạn 2025-2030, Quảng Ninh tiếp tục xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, tỉnh tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hoàn thành các mục tiêu chuyển đổi số. Là cơ quan tham mưu cho tỉnh về chuyển đổi số, Sở KH&CN đang dự kiến trình UBND tỉnh 45 nhiệm vụ trọng tâm và 14 dự án, với tổng mức đầu tư dự kiến 125,839 tỷ đồng (ngân sách tỉnh khoảng 63,175 tỷ đồng). Trên cơ sở này, đề ra những giải pháp cốt lõi cần thực hiện.

Về công nghệ thông tin, Quảng Ninh kế thừa hạ tầng chính quyền điện tử hiện có và tiếp tục nâng cấp. Hiện tỉnh đang có phương án xây dựng Trung tâm tích hợp dữ liệu mới theo hướng điện toán đám mây, đảm bảo lưu trữ, xử lý tất cả dữ liệu của tỉnh một cách an toàn, tin cậy. Đồng thời, rà soát cập nhật Kế hoạch phát triển hạ tầng số (Kế hoạch số 230/KH-UBND) theo Quyết định 1132/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đảm bảo phù hợp với các quy hoạch quốc gia mới.

Về viễn thông, giải pháp là phối hợp với doanh nghiệp viễn thông tăng cường trạm 4G, 5G, lấp đầy “vùng lõm” phát sinh và chuẩn hóa trang thiết bị mạng.

Về xây dựng hệ sinh thái dữ liệu và nền tảng số chung, tập trung tích hợp dữ liệu dùng chung vào các ngành, đẩy mạnh chia sẻ thông tin. Xây dựng kho dữ liệu số chung của tỉnh; mở rộng liên thông dữ liệu y tế, giáo dục, bảo hiểm… vào hệ thống dùng chung; đồng thời đưa lên cổng mở (open data) một số bộ dữ liệu công để người dân, doanh nghiệp tra cứu và sử dụng.

Bên cạnh đó, tỉnh sẽ tiếp tục hoàn thiện và kết nối hệ thống thông tin. Đặc biệt, sẽ đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm khai thác hiệu quả tối đa các nguồn dữ liệu hiện có, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước dựa trên dữ liệu số, thúc đẩy chuyển đổi trong các ngành, lĩnh vực và từng bước thay đổi phương thức làm việc, sản xuất, kinh doanh theo hướng thông minh, tự động, dựa trên dữ liệu được số hoá.

Tiếp tục bồi dưỡng, đào tạo kỹ năng số cho cán bộ, công chức và người lao động. Hằng năm, tỉnh tổ chức thêm các lớp ngoại khóa, hội thảo, xây dựng giáo trình, tài liệu hướng dẫn về chuyển đổi số; ngoài ra bổ sung chương trình đào tạo chuyên ngành công nghệ thông tin tại các trường đại học, cao đẳng, để đáp ứng nhu cầu lớn của doanh nghiệp công nghệ. Với người dân, tỉnh duy trì các diễn đàn cộng đồng, phong trào “Tổ công nghệ số cộng đồng” để phổ cập kỹ năng số cơ bản, như thanh toán trực tuyến, ký số điện tử, tự bảo vệ trên mạng…

Tỉnh phấn đấu 100% cơ quan nhà nước đạt chính quyền điện tử mức độ cao, đồng nghĩa với việc hệ thống xử lý văn bản điện tử, một cửa điện tử, cổng dịch vụ công được khai thác, sử dụng triệt để. Về kinh tế số, tiếp tục đẩy mạnh mô hình KCN, KKT thông minh, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển dịch vụ số. Tiếp tục khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo, mở rộng hợp tác quốc tế về công nghệ.

Phải khẳng định rằng trong nhiệm kỳ 2020-2025 thực hiện các nghị quyết về chuyển đổi số đã mang lại những giá trị hết sức to lớn với những đột phá của các công nghệ số, mở ra những cơ hội số của sản xuất thông minh và xã hội thông minh. Để việc chuyển đổi số mang lại hiệu quả hơn nữa trong giai đoạn tiếp theo, bên cạnh sự quyết liệt của tỉnh và của các sở, ban, ngành, thì người dân và doanh nghiệp cần có sự chung tay hơn nữa. Qua đó, góp phần Quảng Ninh đạt được lộ trình trong chuyển đổi số như mục tiêu đề ra, tiếp tục có những bước phát triển nhanh, bền vững về kinh tế - xã hội.