Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI là văn kiện được chuẩn bị công phu, khoa học, đánh giá toàn diện, sâu sắc những thành tựu của nhiệm kỳ qua và đề ra những mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ mang tầm nhìn chiến lược, với khát vọng lớn lao, thể hiện rõ quyết tâm “xây dựng Quảng Ninh giàu mạnh, văn minh, hiện đại, hạnh phúc”. Từ giác độ của người làm báo, tôi xin được tham gia một số ý kiến, tập trung làm sâu sắc hơn các nội dung thuộc lĩnh vực báo chí truyền thông và công tác tuyên giáo - dân vận, với mong muốn đóng góp vào thành công của Đại hội.
1. Báo chí truyền thông Quảng Ninh: Vững vàng trên mặt trận tư tưởng, đồng hành và kiến tạo cùng sự phát triển của tỉnh
Nhìn lại nhiệm kỳ 2020-2025, dù phải đối mặt với những khó khăn, thách thức vượt ngoài dự báo như đại dịch COVID-19 và bão số 3 (Yagi) lịch sử, báo chí Quảng Ninh đã thể hiện rõ bản lĩnh chính trị, sự nhạy bén, chuyên nghiệp, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Một là, báo chí đã thực sự là cầu nối hiệu quả, lan tỏa chủ trương, chính sách, tạo đồng thuận xã hội. Bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, các cơ quan báo chí đã tuyên truyền nhanh chóng, chính xác và có chiều sâu, góp phần đưa Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống. Đúng như dự thảo Báo cáo đã khẳng định, "Công tác xây dựng Đảng về tư tưởng tiếp tục được đổi mới" , trong đó "Chất lượng nắm bắt, phát hiện, dự báo, xử lý thông tin, định hướng báo chí, mạng xã hội và dư luận được nâng cao, chủ động từ sớm, từ xa, từ cơ sở". Chính nhờ dòng thông tin chủ lưu tích cực, mạnh mẽ này mà niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và chính quyền không ngừng được củng cố, tăng từ 95,6% năm 2020 lên 96,16% năm 2024. Báo chí đã góp phần quan trọng vào thành công của các phong trào thi đua yêu nước, từ phòng chống dịch, khắc phục hậu quả thiên tai đến giải phóng mặt bằng, xây dựng nông thôn mới.
Hai là, báo chí là vũ khí sắc bén trên mặt trận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Dự thảo Báo cáo đã ghi nhận: "Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, thông tin xấu, độc, nhất là trên không gian mạng chủ động, quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả". Các cơ quan báo chí của tỉnh đã chủ động xây dựng các tuyến bài chuyên sâu, các sản phẩm truyền thông đa phương tiện để "lấy cái đẹp dẹp cái xấu", giữ vững trận địa tư tưởng, đảm bảo an ninh thông tin, an ninh văn hóa.
Ba là, báo chí đã phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội và là một kênh quan trọng trong công tác dân vận. Hoạt động này được dự thảo Báo cáo đánh giá là một "điểm sáng" với nhiều kết quả tích cực, đặc biệt là trong giám sát người đứng đầu. Nhiều vấn đề dân sinh bức xúc đã được báo chí phản ánh kịp thời, trung thực, có trách nhiệm, giúp các cấp ủy, chính quyền nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân, góp phần củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân.
2. Bối cảnh mới và những yêu cầu, thách thức đặt ra
Bước vào nhiệm kỳ 2025-2030, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, Quảng Ninh cũng đối diện với những thách thức mới. Dự thảo Báo cáo đã thẳng thắn chỉ ra mâu thuẫn giữa mục tiêu tăng trưởng cao với yêu cầu phát triển bền vững, giữa phát triển công nghiệp với du lịch, dịch vụ trên cùng địa bàn. Đặc biệt, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự bùng nổ của truyền thông xã hội đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác báo chí, tuyên giáo.
Mặt khác, một trong những hạn chế được nêu trong dự thảo là "khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa thực sự trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội" và "tiến độ triển khai xây dựng chính quyền số còn chậm". Báo chí truyền thông, với vai trò vừa là chủ thể, vừa là đối tượng của chuyển đổi số, không thể đứng ngoài cuộc. Thách thức đặt ra là làm sao để các cơ quan báo chí của tỉnh đi đầu trong ứng dụng công nghệ, tự chủ về kinh tế để tái đầu tư phát triển, đồng thời phải giữ vững vai trò định hướng, dẫn dắt thông tin trong "cuộc chiến" với tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng.
3. Một số đề xuất, kiến nghị nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu nhiệm kỳ 2025-2030
Để góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu tổng quát và các nhiệm vụ trọng tâm mà dự thảo Báo cáo chính trị đã đề ra, tôi xin đề xuất một số giải pháp cụ thể:
Thứ nhất, cần cụ thể hóa và nâng tầm giải pháp "phát huy vai trò của báo chí, truyền thông trên mặt trận công tác tư tưởng của Đảng". Dự thảo Báo cáo đã đề ra giải pháp tại mục VI.1.1.(2) là "Tiếp tục tạo môi trường dân chủ, phát huy trí tuệ của các tổ chức, cá nhân và vai trò của báo chí, truyền thông, văn học, nghệ thuật trên mặt trận công tác tư tưởng của Đảng". Đây là một định hướng hết sức đúng đắn. Để hiện thực hóa, đề nghị Tỉnh ủy chỉ đạo xây dựng một cơ chế phối hợp chiến lược, thường xuyên và thực chất hơn giữa Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy và các cơ quan báo chí truyền thông trên địa bàn. Cơ chế này cần chuyển từ "chỉ đạo - thực hiện" sang "đối tác - đồng hành", trong đó:
- Chủ động "đặt hàng" và cung cấp thông tin nguồn: Giúp báo chí có thông tin chính thống nhanh nhất để định hướng dư luận, đặc biệt trước các vấn đề phức tạp, nhạy cảm.
- Sử dụng báo chí như một công cụ phân tích xã hội: Tận dụng dữ liệu bạn đọc, xu hướng dư luận trên các nền tảng báo chí chính thống để làm đầu vào cho công tác dự báo, tham mưu hoạch định chính sách, giúp việc "nắm bắt, xử lý thông tin, chủ động định hướng tạo sự đồng thuận trong xã hội" trở nên khoa học và hiệu quả hơn.
Thứ hai, xây dựng và triển khai "Đề án Chuyển đổi số toàn diện cho báo chí Quảng Ninh" như một nhiệm vụ đột phá, góp phần hiện thực hóa mục tiêu "kinh tế số trong GRDP đến năm 2030 đạt 30%".
Dự thảo Báo cáo xác định "lấy đột phá về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là động lực chính cho phát triển". Báo chí không thể nằm ngoài guồng quay này. Đề án cần tập trung vào các trụ cột:
- Đầu tư hạ tầng công nghệ: Xây dựng mô hình tòa soạn hội tụ, ứng dụng AI và Big Data vào sản xuất, phân phối nội dung và phân tích độc giả.
- Phát triển kinh tế báo chí số: Hỗ trợ các cơ quan báo chí, truyền thông xây dựng các mô hình kinh doanh mới, giảm phụ thuộc vào ngân sách, tạo nguồn lực tái đầu tư.
- Đào tạo nhân lực: Tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng làm báo trong môi trường số, báo chí dữ liệu, sản xuất sản phẩm đa phương tiện. Việc này sẽ góp phần "tạo bước chuyển căn bản về chất lượng, hiệu quả chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý, điều hành và trong các ngành, lĩnh vực".
Thứ ba, tăng cường vai trò của báo chí trong việc thực hiện cơ chế "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng".
Dự thảo Báo cáo nhấn mạnh việc "đổi mới công tác dân vận" và "thắt chặt mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với Nhân dân". Báo chí chính là nền tảng hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm vụ này. Đề nghị các cấp chính quyền tăng cường sử dụng các cơ quan báo chí của tỉnh và hợp tác truyền thông với tỉnh để tổ chức các diễn đàn đối thoại trực tuyến, các chương trình "chính quyền lắng nghe dân nói". Đồng thời, phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò phản biện xã hội của báo chí, coi đây là một kênh giám sát hữu hiệu, giúp "tăng cường kiểm soát quyền lực, kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực".
Thứ tư, quan tâm đặc biệt đến việc phát triển nguồn nhân lực báo chí chất lượng cao, xem đây là một nội dung cụ thể trong khâu đột phá về nguồn nhân lực của tỉnh. Một trong ba khâu đột phá của nhiệm kỳ tới là "phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, có tư duy đổi mới sáng tạo". Đội ngũ nhà báo chính là một bộ phận tinh hoa của nguồn nhân lực này. Đề nghị Tỉnh ủy quan tâm, giao nhiệm vụ cho Hội Nhà báo tỉnh phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng các chương trình bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng làm báo hiện đại; đồng thời có chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút và giữ chân những người làm báo giỏi, tâm huyết với sự nghiệp xây dựng quê hương.
Nhiệm kỳ 2025-2030 mở ra một giai đoạn phát triển mới với khát vọng đưa Quảng Ninh "trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030". Để hiện thực hóa khát vọng đó, vai trò của công tác tư tưởng, của báo chí cách mạng cần được đặt ở một vị thế mới, cao hơn, chủ động và sáng tạo hơn. Với niềm tin sâu sắc vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng bộ tỉnh, đội ngũ những người làm báo Quảng Ninh nguyện tiếp tục là những chiến sĩ trung thành, xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, không ngừng đổi mới, sáng tạo, đồng hành và cống hiến hết mình vì một Quảng Ninh kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh, hiện đại.