Thời gian qua, từ Trung ương đến địa phương đang cùng chung một ý chí, một quyết tâm triển khai thực hiện tinh gọn bộ máy tổ chức, sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, một trong những phần việc nhận được sự quan tâm của cán bộ, đảng viên, nhân dân cả nước là việc sắp xếp, tinh gọn chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã.
Cùng với khối đảng, chính quyền cấp tỉnh, cấp xã, khối cơ quan Uỷ ban MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội cũng nằm trong chương trình sắp xếp tinh gọn bộ máy. Trong đó, các cơ quan như: Liên đoàn Lao động, Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh… sẽ được sắp xếp về chung cơ quan Uỷ ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã theo phân cấp.
Để cơ quan Uỷ ban MTTQ đi vào hoạt động đúng lộ trình, hiệu quả từ 1/7/2025, Ban Bí thư vừa ban hành Quy định 301-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan Uỷ ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã. Theo quy định này, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh có 7 - 9 thành viên, gồm: Chủ tịch, Phó Chủ tịch Thường trực, 1 Phó Chủ tịch đồng thời làm Chủ tịch Liên đoàn Lao động; 1 Phó Chủ tịch đồng thời làm Chủ tịch Hội Nông dân; 1 Phó Chủ tịch đồng thời làm Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ; 1 Phó Chủ tịch đồng thời làm Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; 1 Phó Chủ tịch đồng thời làm Chủ tịch Hội Cựu chiến binh; các Phó Chủ tịch phụ trách theo dõi, chỉ đạo theo lĩnh vực, địa bàn, công tác tập hợp các giai cấp, tầng lớp xã hội.
Trước mắt do sắp xếp, hợp nhất thì giữ nguyên số lượng cấp phó chuyên trách của cơ quan ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh; sau 5 năm, số lượng cấp phó thực hiện theo quy định.
Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh là thủ trưởng cơ quan. Trong trường hợp phó bí thư tỉnh uỷ kiêm chủ tịch MTTQ thì ủy viên ban thường vụ là phó chủ tịch thường trực làm thủ trưởng cơ quan. Phó chủ tịch uỷ ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh và các phó chủ tịch kiêm người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh là phó thủ trưởng cơ quan.
Đối với cơ quan tham mưu, giúp việc, quy định nêu rõ, cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh được lập 9 - 10 ban, đơn vị tham mưu, giúp việc gồm: Văn phòng; Ban Tổ chức, kiểm tra; Ban Dân chủ, giám sát và phản biện xã hội; Ban Công tác công đoàn; Ban Công tác nông dân; Ban Công tác đoàn và thanh thiếu nhi; Ban Công tác phụ nữ; Ban Công tác cựu chiến binh.
Căn cứ điều kiện thực tiễn, ban thường vụ tỉnh uỷ, thành uỷ quyết định thành lập 1 - 2 ban có tính đặc thù, phù hợp với đặc điểm, tình hình địa phương, như: Ban công đoàn khu công nghiệp; ban dân tộc, tôn giáo; ban công tác hội quần chúng hoặc ban tuyên giáo, công tác xã hội.
Đối với cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã, quy định nêu rõ, Ban Thường trực gồm: Chủ tịch, phó chủ tịch thường trực, các phó chủ tịch kiêm người đứng đầu các tổ chức chính trị - xã hội. Cơ quan ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã có từ 4 - 5 phó chủ tịch kiêm trưởng các tổ chức chính trị - xã hội: Đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, công đoàn, hội nông dân (nếu có). Trong đó lựa chọn, phân công 1 người làm phó chủ tịch thường trực.
Đặc biệt, mô hình tổ chức cơ quan ủy ban MTTQ Việt Nam đặc khu do ban thường vụ tỉnh uỷ, thành uỷ xem xét, quyết định.
Như vậy đến thời điểm này, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan Uỷ ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã đã rõ. Hiện cùng với các địa phương trong cả nước, tỉnh Quảng Ninh cũng đang khẩn trương, nghiêm túc triển khai sắp xếp đơn vị hành chính, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp để đi vào hoạt động thử nghiệm từ 15/6 và sẵn sàng các điều kiện hoạt động chính thức từ ngày 1/7. Và ngay sau khi có Quy định 301-QĐ/TW của Ban Bí thư, Quảng Ninh cũng chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ tổ chức bộ máy cơ quan Uỷ ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã trên địa bàn để khi đi vào hoạt động sẽ đạt hiệu quả công việc cao nhất.