Quảng Ninh với trữ lượng than đá khổng lồ, đã trở thành một trong những trung tâm khai thác than quan trọng nhất của Đông Dương dưới thời Pháp thuộc. Ngày 12/3/1883, sau khi đánh chiếm thành Hà Nội trong cuộc xâm lược Bắc Kỳ lần thứ hai, 500 quân Pháp, dưới sự chỉ huy của viên đại tá hải quân Henri Rivière đã đánh chiếm khu mỏ Hòn Gai, đặt bản doanh quân sự tại Móng Cái, mở đầu cho 72 năm chúng chiếm đóng và khai thác than ở Quảng Ninh.
Người Pháp đã đầu tư xây dựng hệ thống khai thác hiện đại, với các hầm lò, đường ray, máy móc, tạo ra một ngành công nghiệp khai thác than lớn mạnh. Để phục vụ cho nhu cầu sản xuất than lớn, người Pháp đã huy động một lượng lớn lao động, chủ yếu là người Việt Nam. Họ bị ép làm việc trong điều kiện khắc nghiệt, lương thấp, và phải chịu nhiều bất công. Tuy nhiên, việc khai thác than đã tạo ra một giai cấp công nhân đông đảo, trở thành lực lượng quan trọng trong các phong trào đấu tranh sau này.
