Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 (khoá XI) “về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” sau khi chỉ rõ thực trạng: “Đời sống văn hóa tinh thần ở nhiều nơi còn nghèo nàn, đơn điệu; khoảng cách hưởng thụ văn hoá giữa miền núi, vùng sâu, vùng xa với đô thị và trong các tầng lớp nhân dân chậm được rút ngắn”. Từ đó, Trung ương đề ra mục tiêu: “Từng bước thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hoá giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng miền và các giai tầng xã hội”.
Đề án số hoá truyền dẫn, phát sóng truyền hình mặt đất đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2451/QĐ-TTg ngày 27-12-2011 được triển khai thực hiện chính là sự cụ thể hoá chủ trương nêu trên.
Đề án nhằm mục tiêu chuyển đổi hạ tầng truyền dẫn, phát sóng truyền hình mặt đất từ công nghệ tương tự sang công nghệ số theo hướng hiện đại; mở rộng vùng phủ sóng truyền hình số mặt đất nhằm phục vụ phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, cung cấp nhiều dịch vụ truyền hình chất lượng cao...
Đề án xác định chỉ tiêu, đến năm 2015 bảo đảm 80%, đến năm 2020 đảm bảo 100% hộ gia đình có máy thu hình xem được truyền hình số bằng các phương thức khác nhau, trong đó truyền hình số mặt đất chiếm 55% (năm 2015), 45% (năm 2020); phủ sóng truyền hình số mặt đất để truyền dẫn các kênh chương trình phục vụ nhiệm vụ chính trị tới 60% dân cư vào năm 2015 và 80% vào năm 2020.
Như vậy, người dân các địa phương, đặc biệt là ở vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa sẽ được xem truyền hình kỹ thuật số miễn phí với hình ảnh, âm thanh chất lượng cao.
Hơn một năm qua, người dân ở 5 thành phố trực thuộc Trung ương và các khu vực lân cận, trong đó có người dân khu vực miền Tây của tỉnh Quảng Ninh đã được xem truyền hình kỹ thuật số mặt đất với nhiều kênh (từ 26 đến 70 kênh tuỳ từng khu vực). Nhìn chung, người dân rất phấn khởi khi được xem truyền hình chất lượng cao không phải trả phí.
Tuy nhiên, qua tìm hiểu của chúng tôi thì vẫn còn nhiều người dân chưa biết được việc chuyển đổi công nghệ này. Điều này sẽ dẫn đến các hệ lụy, chẳng hạn như gần đây vẫn còn có những người vì chưa hiểu biết mà mua ti vi công nghệ cũ (không tích hợp đầu thu chuẩn DVB-T2) nên không thu được truyền hình số mặt đất, muốn thu được lại phải mua thêm đầu thu rời. Hoặc đến thời điểm ngừng phát sóng toàn bộ các kênh truyền hình tương tự mặt đất (ở Quảng Ninh là 31-12-2016) thì xảy ra tình trạng thị trường khan hiếm đầu thu DVB-T2 như đã từng xảy ra ở một số địa phương khác. Quảng Ninh là tỉnh có địa bàn phức tạp, đa số là đồi núi, hải đảo nên phủ sóng truyền hình mặt đất gặp nhiều khó khăn. Điều này đòi hỏi các cơ quan chức năng cần phải có sự khảo sát cụ thể để từ đó đề xuất giải pháp khắc phục hiệu quả.
Theo Sở Thông tin và Truyền thông, ngoài hỗ trợ đầu thu DVB-T2 cho gần 26.000 hộ nghèo, cận nghèo trong tỉnh theo Đề án, tỉnh nên trang bị đầu thu miễn phí cho 5.550 hộ dân (trừ các hộ nghèo và cận nghèo) ở 3 địa phương khu vực biên giới của tỉnh, gồm TP Móng Cái, huyện Hải Hà và huyện Bình Liêu. Bởi hiện nay đa số hộ dân khu vực biên giới không xem được truyền hình Quảng Ninh vì sử dụng đầu thu số vệ tinh “lậu” của Trung Quốc. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, hỗ trợ và chuẩn bị sẽ làm cho Đề án phát huy hiệu quả ngay từ những ngày đầu, góp phần thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hoá.
Chí Linh