Tại các trung tâm đô thị lớn trên địa bàn tỉnh hiện vẫn còn tồn tại không ít những tòa nhà chung cư cũ đã xuống cấp. Tuy nhiên, tới nay số lượng chung cư được cải tạo chỉ đếm trên đầu ngón tay. Bởi vậy, hiện sở, ngành, địa phương các cấp đã triển khai nhiều giải pháp nhằm cải tạo, xây mới các chung cư cũ để từng bước hiện đại hóa diện mạo đô thị trên địa bàn tỉnh.
Thực hiện Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 15/2/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát, đánh giá an toàn chịu lực nhà ở và công trình công cộng cũ, nguy hiểm tại đô thị, tỉnh đã sớm chỉ đạo Sở Xây dựng chủ trì phối hợp tổ chức điều tra, khảo sát thực trạng nhà chung cư hết niên hạn sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng, nhà chung cư có dấu hiệu bị hư hỏng nặng trên địa bàn tỉnh. Theo đó, hiện số chung cư cũ, đặc biệt là chung cư cấp D (cấp nguy hiểm nhất) chỉ tập trung ở 2 trung tâm đô thị lớn của tỉnh là TP Hạ Long và TP Cẩm Phả.
Dựa trên kết quả điều tra, tháng 12/2016, UBND tỉnh đã phê duyệt kế hoạch cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2021 và ngoài năm 2021 tại Quyết định số 4500/QĐ-UBND (gọi tắt là kế hoạch 4500). Sau gần 8 năm triển khai thực hiện kế hoạch 4500, bước đầu đã hình thành các dự án, kêu gọi chủ đầu tư tham gia cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo hình thức xã hội hóa. Thực hiện cưỡng chế di dời, phá dỡ một số chung cư cũ nguy hiểm cấp D; cải tạo lại một số chung cư cũ của ngành than đang sử dụng và quản lý…
Cụ thể, TP Hạ Long đã phá dỡ 11 lô chung cư cũ xuống cấp. Qua đó, hình thành 4 lô nhà chung cư 3 tầng phường Bạch Đằng nằm trong dự án của công ty CP Đầu tư và khách sạn Myway Hạ Long; 2 lô chung cư 5 tầng lô 4, lô 5 phường Trần Hưng Đạo; chung cư 5 tầng Cột 8 phường Hồng Hà đã phá dỡ xong và đầu tư xây dựng thành khu vực cây xanh, bãi đỗ xe theo quy hoạch được duyệt. 3 lô chung cư 5 tầng lô 6, 7, 8 phường Trần Hưng Đạo đã lựa chọn được chủ đầu tư và đang triển khai.
TP Cẩm Phả cũng phá dỡ 16 chung cư cũ xuống cấp. Trong đó, khu tập thể 2 tầng Km7, phường Quang Hanh của Công ty Xây dựng hầm lò 1 đã đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật và giao cho các hộ dân. Chung cư 2 tầng Than Đèo Nai – Lô 2, phường Cẩm Thành đã quy hoạch thành các lô đất liền kề. Khu tập thể 4 tầng A-B phường Cửa Ông đã phê duyệt Quy hoạch chi tiết và thi công xong hạ tầng kỹ thuật...
Song thực tế hiện trên địa bàn TP Hạ Long và TP Cẩm Phả vẫn còn tồn tại một số chung cư cũ, nhất là chung cư cấp D vừa không đảm bảo an toàn sử dụng, vừa gây mất mỹ quan khu vực đô thị. Ông Phạm Ngọc Long, Phó Trưởng Phòng Kinh tế - hạ tầng - đô thị, TP Hạ Long, cho biết: “Trong 6 chung cư có 3 chung cư do không đáp ứng được các nhu cầu về hạ tầng kỹ thuật để đấu nối cũng như các quỹ đất nhỏ hẹp, các nhà đầu tư không quan tâm nên thành phố thực hiện làm các bãi đỗ xe, cây xanh tại chung cư Bạch Long, chung cư Hồng Hải và chung cư 2 tầng phường Hà Tu. Còn lại 3 chung cư chung cư A, C và chung cư Lán Bè, thành phố đang nghiên cứu, kêu gọi các nhà đầu tư quan tâm đến để thực hiện và đầu tư lại một cách tổng thể đáp ứng cảnh quan và khu vực”.
Đối với TP Cẩm Phả, hiện thành phố đã xây dựng 5 vị trí có thể thực hiện tạm cư lâu dài cho các hộ dân sống trong các nhà chung cư cấp D với tổng số phòng là 119 phòng, đáp ứng nhu cầu tạm cư cho 119 hộ khi gặp tình huống cần di dời khẩn cấp cũng như tạm cư lâu dài thực hiện dự án.
Đồng thời, thành phố cũng lập đề cương, dự án chi phí khảo sát địa hình, lập quy hoạch mặt bằng tỷ lệ 1/500 khu dân cư đô thị tại khu vực chung cư cấp D khu Tân Lập 6, Tân Lập 7, phường Cẩm Thủy. Mục tiêu tái định cư tại chỗ cho các hộ dân có nhà ở tại các chung cư cấp D.
Cải tạo chung cư cũ vốn là công việc gặp nhiều khó khăn vì liên quan đến những rào cản, vướng mắc. Cả từ vướng mắc về cơ chế, sự quyết liệt của chính quyền các cấp và cả sự không đồng thuận của một bộ phận dân cư. Đặc biệt, kỳ vọng về những khu đô thị thông minh, hiện đại trong tương lai cũng đặt ra những thách thức không nhỏ lên cơ sở hạ tầng. Đòi hỏi việc cải tạo chung cư cũ phải có sự cân nhắc và giải pháp toàn diện.