Tỉnh Quảng Ninh, vùng đất phên giậu Đông Bắc Tổ quốc, được Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm đặc biệt. Sự quan tâm đó không chỉ ở nhiều lần về thăm, mà Người luôn quan tâm, theo dõi từng bước phát triển của tỉnh.
Quảng Ninh là tỉnh được Bác Hồ đặt tên. Ngay từ lần đầu tiên tới Khu mỏ bằng máy bay, ngày 24-3-1946, Bác Hồ đã nói với những người đi cùng: “Vùng mỏ của đất nước ta thật là đẹp và giàu. Thợ mỏ của ta thật vô cùng anh dũng”. Đây là chuyến Hồ Chủ tịch tới hội đàm với Cao uỷ Pháp tại Đông Dương - Đô đốc Georges Thierry d’Argenlieu tại tuần dương hạm Esmille Bertin trên Vịnh Hạ Long.
Những lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những lần Người về thăm Quảng Ninh vẫn là những gì cán bộ, nhân dân Quảng Ninh tiếp tục phấn đấu, thực hiện.
Ngày 4-10-1957, nói chuyện với nhân dân, cán bộ Khu mỏ tại sân vận động TX Hòn Gai, sau khi nói về ưu điểm, thành tích của khu Hồng Quảng, Bác thân mật hỏi: “Bây giờ đồng bào có sẵn sàng nghe khuyết điểm của mình không? Bởi vì, có sửa chữa được khuyết điểm mới khắc phục được khó khăn, mới tiến bộ”. Với cán bộ Đảng, cán bộ chính quyền, Bác nói: “Cán bộ Đảng, cán bộ chính quyền không phải làm quan cách mạng ăn trên ngồi trốc. Cán bộ Đảng cũng như cán bộ chính quyền, ngay cả Bác là cán bộ cao nhất đều là đầy tớ của nhân dân, phải hết sức phục vụ nhân dân, phải cần, kiệm, liêm, chính. Muốn thế phải gần gũi nhân dân, khuyến khích nhân dân, lãnh đạo nhân dân”.
Chiều ngày 30-3-1959, Bác Hồ thăm công trường khai thác mỏ Đèo Nai (Cẩm Phả). Tại công trường Bác nói: “Than ở Vùng mỏ vào loại tốt nhất của thế giới. Cảnh của Vùng mỏ vào loại kỳ quan của loài người. Các chú phải làm than cho tốt”.
Ngày 20-2-1960, tại cuộc mít tinh ở Móng Cái, Bác có nói: “Chủ nghĩa xã hội là làm cho mọi người dân sung sướng, ấm no. Muốn đạt được mục đích đó thì trước hết mọi người phải ra sức sản xuất, thực hành tiết kiệm”. “Đoàn kết là sức mạnh, có sức mạnh thì việc gì cũng thành”. “Các xã và các huyện phải giúp đỡ lẫn nhau và thi đua với nhau. Đó là một cách đoàn kết thực sự”. Bác yêu cầu cán bộ lãnh đạo tỉnh, huyện đến chi bộ “Phải thật sự gần gũi nhân dân, lắng nghe ý kiến và nguyện vọng của nhân dân, học hỏi kinh nghiệm của nhân dân. Phải biến quyết tâm của Đảng và Chính phủ thành quyết tâm của quần chúng”.
Ngày 15-3-1961, trong chuyến thăm Bộ đội Hải quân lần thứ hai, trên Vịnh Hạ Long, khi vào thăm hang Đầu Gỗ, Bác Hồ có nói: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng. Ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”.
Ngày 9-5-1961, Bác Hồ thăm đảo Cô Tô. Tại đây Bác động viên đồng bào: “Thủ đô Hà Nội tuy cách xa các đảo, nhưng Đảng và Chính phủ luôn luôn quan tâm đến đồng bào các đảo và mong muốn đồng bào đoàn kết, cố gắng và tiến bộ”. Sau chuyến đi này, Bác Hồ đã đồng ý cho dựng tượng Người trên đảo Cô Tô. Và đây là tượng đài duy nhất được Bác Hồ cho phép dựng khi Người còn sống.
Ngày 13-11-1962, Bác Hồ thăm đảo Ngọc Vừng và quân cảng Vạn Hoa. Tại chuyến đi này, Bác Hồ đã mang trang phục bộ đội Hải quân. Ngày 23-11-1963, Bác Hồ thăm đảo Tuần Châu. Tại đây Bác căn dặn “Phải biến đảo Tuần Châu thành đảo ngọc châu”.
Tết Ất Tỵ, 2-2-1965, Bác về vui Tết với nhân dân Quảng Ninh, khi mới hợp nhất khu Hồng Quảng và tỉnh Hải Ninh. Tại chuyến đi này, Bác Hồ đã căn dặn nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh: “Việc hợp nhất hai tỉnh đã thành công tốt, cán bộ và đồng bào các dân tộc đoàn kết vui vẻ, hăng hái thi đua, tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, quyết tâm xây dựng Quảng Ninh thành một tỉnh giàu mạnh”. “Đẩy mạnh hơn nữa Tết trồng cây. Cho đến nay, có nơi làm khá, nhưng nhiều nơi còn kém. Phải làm cho Tết trồng cây thành một phong trào quần chúng vì mai sau nó sẽ là một nguồn lợi rất lớn cho nhân dân”. Từ Hòn Gai đi Uông Bí, Bác dừng chân tại rừng thông Yên Lập, Bác nói: “Đừng hái lộc để bảo vệ rừng”. Nói chuyện tại Uông Bí, đề cập đến công trình than, điện Bác nói: “Thiết kế và xây dựng phải làm cho chắc, cho kỹ, tránh làm ẩu rồi phải chữa đi chữa lại, vừa lãng phí sức người, sức của, vừa không tốt cho sản xuất”.
Ngày 15-11-1968, do Bác đã yếu, không về thăm Quảng Ninh được, Bác tiếp đại biểu công nhân, cán bộ ngành Than tại Phủ Chủ tịch. Tại buổi tiếp, Bác căn dặn: “Ngành Than cũng như quân đội đánh giặc. Toàn thể công nhân và cán bộ phải nhiệt tình cách mạng và tinh thần yêu nước rất cao, ý chí quyết đánh quyết thắng rất vững, phải đoàn kết nhất trí, phải có đầy đủ ý thức làm chủ nước nhà, làm chủ xí nghiệp, vượt qua mọi khó khăn, nhằm vào một mục đích chung là sản xuất thật nhiều than cho Tổ quốc”.
Những hình ảnh, lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh với Quảng Ninh là giá trị riêng có của Quảng Ninh. Để việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đạt hiệu quả cao hơn, Quảng Ninh chúng ta cần tổ chức học tập, phát huy giá trị riêng có này.
Nguyên Đan