Cách đây chưa lâu, một chương trình rất có ý nghĩa và giàu tính nhân văn đã được triển khai trên địa bàn tỉnh. Đó là chương trình “Chung tay vì cộng đồng - Bò giống giúp người nghèo biên giới”; cùng với đó là việc hỗ trợ bò giống từ các chương trình 135 và xây dựng nông thôn mới. Thông qua các chương trình này, nhiều hộ nghèo ở khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh đã được hỗ trợ bò sinh sản để tạo “cần câu” giúp giảm nghèo bền vững...
Tính đến thời điểm này, chỉ tính riêng trên địa bàn huyện Bình Liêu - địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất, nhì tỉnh - tổng số bò lai sin được nhập về là 1.289 con, trong đó số bò đã chết là 305 con (chiếm tỷ lệ 23,6%). Cụ thể, từ chương trình “Chung tay vì cộng đồng - Bò giống giúp người nghèo biên giới” giai đoạn 2014-2017, hỗ trợ 901 con bò, số còn sống là 715 con (tỷ lệ bò chết là 20,6%); từ chương trình 135 và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2017, hỗ trợ 388 con, trong đó số còn sống là 269 con (tỷ lệ chết là 30,6%). Trong số các thôn nhận hỗ trợ bò giống, có những thôn tỷ lệ bò chết rất cao, ví dụ như thôn Ngàn Chi, xã Vô Ngại, chết 66/72 con; thôn Khe Ngày, cũng xã Vô Ngại chết 27/36 con...
Để đánh giá và tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến bò giống được hỗ trợ bị chết với tỷ lệ cao, cuối tháng 4 vừa qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với huyện Bình Liêu kiểm tra thực tế tại các hộ được nhận hỗ trợ bò giống. Qua đó cho thấy, nhiều hộ không có khu vực chăn thả, nếu có thì cũng không đủ nguồn cỏ cho bò ăn, hoặc các bãi chăn thả ở quá xa, đường đi lối lại hết sức khó khăn, nguy hiểm, vì vậy đã có những con bò bị chết do trượt ngã. Bên cạnh đó do thiếu người chăn thả, bò không được chăm sóc chu đáo, cho ăn đầy đủ nên nhiều con bị đói, gầy yếu, suy dinh dưỡng dẫn đến chết. Một yếu tố khác, do phần lớn các hộ nhận bò là người dân tộc thiểu số, trình độ, nhận thức nói chung và kiến thức về chăn nuôi gia súc còn nhiều hạn chế nên cũng là nguyên nhân dẫn đến bò bị chết. Một điều đáng nói nữa là thời điểm tiếp nhận bò thường vào dịp cuối năm (tháng 10 đến tháng 12), là thời điểm thường xảy ra rét đậm, rét hại làm giảm sức đề kháng của vật nuôi, nên đã dẫn đến tỷ lệ chết cao ngay sau khi nhận bò về địa phương. Ngoài ra, do các đơn vị được giao nhiệm vụ cung ứng bò giống, khi thu mua bò ở tỉnh ngoài đã không tổ chức nuôi cách ly từng con, chưa tuân thủ quy trình phòng bệnh, dẫn đến khi bò được bàn giao cho các hộ nuôi đã phát bệnh lở mồm long móng, cũng là một trong những nguyên nhân làm cho bò bị chết...
Chương trình hỗ trợ bò giống cho các hộ nghèo ở vùng biên giới, vùng đặc biệt khó khăn là sáng kiến hay, nhiều ý nghĩa của các đơn vị tổ chức. Số kinh phí phục vụ cho chương trình là sự chung tay của toàn xã hội. Mục tiêu thông qua chương trình để góp phần tạo điều kiện cho các hộ nghèo có phương cách tăng gia sản xuất, nâng cao đời sống, thu nhập. Và nếu được tổ chức tốt, mang lại hiệu quả thì đây sẽ là giải pháp để xoá nghèo bền vững cho các hộ dân ở vùng khó khăn...
Vì vậy, từ thực tế triển khai chương trình hỗ trợ bò giống cho các hộ nghèo ở địa bàn huyện Bình Liêu còn nhiều bất cập, hiệu quả thấp (tỷ lệ số bò chết quá cao), các cấp, các ngành liên quan cần rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc, để việc triển khai chương trình hỗ trợ bò giống nói chung và các chương trình nhân đạo khác nói riêng mang lại hiệu quả thực sự. Qua đó không chỉ tạo niềm tin, sự phấn khởi cho các gia đình được hỗ trợ, mà còn khích lệ, tạo sự tin tưởng khi tham gia, đóng góp của xã hội cho các chương trình xoá đói giảm nghèo, các chương trình mang tính nhân văn, nhân đạo. Do đó, đừng bao giờ để một chương trình giầu ý nghĩa mà lại bị giảm hiệu quả chỉ vì sự thiếu hiểu biết, sâu sát và tắc trách của những đơn vị, cá nhân trong cuộc...
Thanh Tùng