Quảng Ninh đang khẳng định vị thế là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo, đóng góp mạnh mẽ vào sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh. Theo kết quả xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) năm 2024 do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, Quảng Ninh xếp hạng thứ 6 với 47,82 điểm, nằm trong tốp 10 địa phương có điểm số cao nhất. Điều này cho thấy sự đầu tư bài bản và hiệu quả của tỉnh vào lĩnh vực này.
Với mục tiêu lấy KHCN làm mũi nhọn, gắn với hoạt động nghiên cứu công nghệ, ngay từ những năm 2012, Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh đã thành lập Trung tâm nghiên cứu, chọn tạo, khảo kiểm nghiệm giống cây trồng, tập trung đầu tư nguồn lực cho cơ sở vật chất, nâng cao tay nghề đội ngũ cán bộ kỹ thuật làm nghiên cứu. Theo chức năng, nhiệm vụ nghiên cứu, để sản xuất một giống lúa, Công ty cần thời gian ít nhất 4 năm, đảm bảo đầy đủ các quy trình: Tuyển chọn nguồn gen, đánh giá quá trình gieo mạ, cấy lúa, trổ bông với các tiêu chuẩn cao về năng suất, sức khỏe, đánh giá chất lượng gạo, chất lượng cơm. Đặc biệt, để có được giống mới, đạt chất lượng cao thì cần rất nhiều khâu, công đoạn khác nhau, tùy vào từng thời điểm nghiên cứu, thực tế về năng suất thì mới có thể tạo giống, đưa vào phòng thí nghiệm đánh giá chất lượng. Chính vì vậy, việc áp dụng KHCN vào hoạt động nghiên cứu, sản xuất của đơn vị luôn được coi là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục để cho ra hiệu quả tốt nhất.
Tính đến nay, công ty đã nghiên cứu, chọn tạo, khảo nghiệm trên 600 giống lúa các loại, trong đó có 16 giống lúa được Bộ NN&PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) công nhận giống Quốc gia. Nhiều giống lúa của Công ty đã đi vào lịch sử khi trở thành giống chủ lực của tỉnh và nhiều địa phương trên cả nước như: Khang Dân 18, Q5, Hương Thơm số 1, Kim cương 90, ĐT 34, ĐT 37, ĐT 100, Nếp ĐT52… Thời điểm này, Công ty cũng đang thực hiện nghiên cứu thêm khoảng 30 loại giống lúa và đã phát hiện được các giống có tiềm năng, hiệu quả cao đang được đánh giá. Dự kiến, trong năm 2025, Công ty sẽ cho ra 2 giống lúa được công nhận là giống quốc gia.
Công ty CP Sữa An Sinh cũng là một ví dụ điển hình. Để nâng cao năng lực sản xuất và khẳng định chất lượng sản phẩm, Công ty đã mạnh dạn đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại như chiết rót đóng chai, máy đun sữa, máy đóng gói bánh, máy in phun bao bì. Bên cạnh các sản phẩm truyền thống như sữa tươi thanh trùng, sữa chua, Công ty còn nghiên cứu và chế biến thành công nhiều sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu thị trường như sữa chua uống các vị, sữa chua nếp cẩm, sữa chua trân châu đường đen, trà sữa, bánh sữa. Việc áp dụng quy trình “5S” vào sản xuất đã thiết lập quy chuẩn làm việc khoa học, an toàn, và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng. Hiện tại, Công ty cung ứng ra thị trường khoảng 1 tấn hàng hóa các loại mỗi ngày.
Trên toàn tỉnh, nhiều doanh nghiệp và HTX đã tích cực áp dụng KHCN vào các khâu sản xuất, chế biến, bảo quản, đóng gói và tiêu thụ. Điều này góp phần nâng cao chất lượng, đa dạng hóa mẫu mã, tăng giá trị sản phẩm trên thị trường và đặc biệt là củng cố lòng tin của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Nhiều doanh nghiệp còn chủ động liên kết với các tổ chức KHCN, nhà khoa học, đầu tư công nghệ, thiết bị tiên tiến để tăng năng suất lao động, tạo ra các sản phẩm mới chất lượng cao, tiêu tốn ít năng lượng, thân thiện với môi trường. Có thể kể đến các đơn vị như Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh; Công ty TNHH Long Hải; Công ty TNHH MTV Khoa học và Công nghệ cơ khí Trí Đạt; Công ty CP Green Aquatech; Công ty CP Kỹ nghệ thực phẩm Thái Lan; Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại thủy sản Quảng Ninh; Công ty CP Phát triển công nghệ Cyberlogistics Việt Nam.
Tỉnh Quảng Ninh luôn xác định KHCN và đổi mới sáng tạo là động lực quan trọng hàng đầu để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đến nay, toàn tỉnh có gần 30 doanh nghiệp KHCN, nằm trong nhóm các tỉnh, thành có nhiều doanh nghiệp KHCN trong toàn quốc. Các doanh nghiệp đã chủ động tích cực đầu tư đổi mới công nghệ theo hướng tiết kiệm năng lượng, tài nguyên, bảo vệ môi trường và tăng năng suất lao động. Các đơn vị ngành than đã và đang từng bước làm chủ nhiều công nghệ mới, tiên tiến, tập trung đẩy mạnh ứng dụng cơ giới hóa, tự động hóa, tin học hóa vào sản xuất và quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh gắn với phát triển xanh, bền vững. Đặc biệt, một số đơn vị đã chủ động thiết kế, chế tạo công nghệ, thiết bị để tránh lệ thuộc vào nước ngoài, tăng tỷ lệ nội địa hóa, giảm được 30% so với chi phí thuê ngoài, giá thành sản phẩm chỉ bằng 2/3 so với nhập khẩu.
Trong y học, những thiết bị hiện đại, chuyên sâu đã được đầu tư, từng bước đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Giáo dục thông minh hiện diện trong hầu hết các trường, lớp học giúp nâng cao chất lượng dạy và học toàn tỉnh. Ngoài ra, các lĩnh vực du lịch, kinh tế biển cũng đều được ứng dụng KHCN, nhanh chóng nắm bắt xu thế mới để phát triển nhanh và bền vững…
Quảng Ninh đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh thuộc nhóm các địa phương đi đầu cả nước về ứng dụng, chuyển giao KHCN và đổi mới sáng tạo, đạt mức tiên tiến ở một số lĩnh vực quan trọng và ở một số ngành, lĩnh vực đạt trình độ khu vực, quốc gia, quốc tế. Để đạt được mục tiêu này, tỉnh đang tập trung huy động mọi nguồn lực, nâng cao tiềm lực cho KHCN và đổi mới sáng tạo; tăng cường nghiên cứu, ứng dụng KHCN, thúc đẩy đổi mới sáng tạo có trọng tâm, trọng điểm, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.
Với những bước đi chiến lược và đầu tư mạnh mẽ, Quảng Ninh đang từng bước khẳng định vị thế dẫn đầu trong công cuộc đổi mới sáng tạo, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và thịnh vượng.