Với 250km bờ biển, Quảng Ninh là một trong những tỉnh giàu tài nguyên biển, trong đó có thuỷ sản. Thuỷ sản Quảng Ninh phong phú, trong đó có nhiều loài quý, nổi tiếng trong và ngoài nước. Năm 1997, trong dịp khai quật di chỉ khảo cổ học Đầu Rằm, thuộc xã Hoàng Tân (TX Quảng Yên), các nhà khảo cổ học đã tìm thấy trong tàn tích thức ăn của người cổ Hạ Long sống vào giai đoạn 4.500 năm đến 2.000 năm cách ngày nay rất nhiều xương cá, xương rùa của nhiều loài cá cùng vỏ hà, vỏ điệp. Đi cùng với tàn tích thức ăn là vô số “chì lưới” bằng đất nung, bằng đá, lưỡi câu bằng đồng, lao đâm cá bằng xương thú... Sau đó không lâu, trong quá trình khai quật di chỉ đồng dạng Hòn Hai - Cô Tiên (sau Cung Văn hoá thiếu nhi tỉnh ngày nay), các nhà khảo cổ cũng tìm thấy những chứng tích tương tự. Điều đó cho thấy, biển Quảng Ninh nói riêng, Vịnh Bắc Bộ nói chung vào giai đoạn ấy thuỷ sản phong phú, đa dạng dường nào và thuỷ sản là một trong các nguồn thức ăn chính của người Hạ Long cổ. Cho đến những năm tháng nước ta bị phương Bắc xâm chiếm, nhiều sản vật của biển Quảng Ninh đã trở thành đồ cống cho các triều đại phương Bắc như ngọc trai, đồi mồi... Nói như thế để thấy, tài nguyên biển - thuỷ sản đã gắn bó, đi vào cuộc sống, vào văn hoá của con người, vùng đất Quảng Ninh từ hàng ngàn năm.
Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2016, sản lượng thuỷ sản của tỉnh Quảng Ninh đạt 108,6 ngàn tấn, trong đó khai thác đạt 58,6 ngàn tấn, nuôi trồng đạt 50 ngàn tấn. Toàn tỉnh có 7.413 tàu cá, trong đó công suất 90 mã lực trở lên có 438 chiếc. Diện tích nuôi trồng thuỷ sản đến hết năm 2016 là 20.690ha. Trong những năm gần đây, cùng với khai thác, đánh bắt, việc bảo vệ, tái tạo, phát triển nguồn lợi thuỷ sản đã được các cấp, ngành, cơ quan chức năng, địa phương quan tâm. Hàng năm, vào ngày truyền thống nghề cá (1-4), cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương đều tổ chức thả giống thuỷ sản xuống biển, ao, hồ. Một trong các mục đích của việc này là tuyên truyền đến người dân, các tổ chức, doanh nghiệp khai thác thuỷ sản ý thức bảo vệ gìn giữ nguồn lợi thuỷ sản. Cùng với tuyên truyền, kiểm tra, các hành vi đánh bắt thuỷ sản mang tính huỷ diệt như đánh mìn, xiếc điện, lưới quét, giã cào, hoá chất... khi cơ quan chức năng phát hiện đều bị xử phạt nghiêm khắc.
Tuy nhiên, có thể thấy, mật độ tàu thuyền đông, tập trung ở ven bờ, không chỉ tàu thuyền trong tỉnh, mà còn có nhiều tỉnh từ Trung Bộ cũng tới ngư trường Quảng Ninh đánh bắt; cùng với đó, quá trình đô thị hoá lấn biển, nước thải sinh hoạt, từ các khu dân cư, từ khai thác, chế biến khoáng sản theo các sông, suối đổ ra biển làm ảnh hưởng đến môi trường sống của các loài thuỷ sản. Việc đánh bắt bằng các hành vi trái phép dù bị xử lý, nhưng vẫn tái diễn ở nhiều ngư trường.
Chúng ta đều biết, giống như các loài trên cạn, các loài thuỷ sản chỉ phát triển được khi chúng có hệ sinh thái ổn định, cân bằng. Chúng sống theo chuỗi thức ăn “cá lớn nuốt cá bé”, loài nọ sống dựa vào loài kia. Do đó, để bảo vệ, tái tạo và phát triển bền vững nguồn lợi thuỷ sản, cần có những giải pháp đồng bộ, đặc biệt là gìn giữ, bảo vệ môi trường sống cho các loài thuỷ sản. Cụ thể, quan tâm đến trồng, phát triển rừng ngập mặn - môi trường sống của hàng ngàn loài sinh vật; quản lý nguồn nước thải có nguy cơ gây ô nhiễm cho biển, sông, hồ. Thực tế cho thấy, trên Vịnh Hạ Long, những khu vực chính quyền nghiêm cấm, hoặc hạn chế đánh bắt, tôm cá thì các loài nhuyễn thể sinh sôi, phát triển hơn hẳn các nơi khác. Một biện pháp quan trọng khác là cùng với tăng cường tuyên truyền, các cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương (đã được phân cấp quản lý) thường xuyên kiểm tra, xử lý quyết liệt các hành vi khai thác đánh bắt thuỷ sản mang tính huỷ diệt mà pháp luật đã nghiêm cấm.
Trần Minh