Gần đây, hoạt động kinh doanh lữ hành và hướng dẫn khách du lịch tại một số địa phương như Đà Nẵng, Khánh Hoà… có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật. Hiện tượng đặc biệt là người nước ngoài trực tiếp tham gia vào các hoạt động kinh doanh lữ hành, hướng dẫn khách du lịch trái pháp luật, thậm chí xuyên tạc văn hoá, lịch sử Việt Nam.
Trước tình hình trên, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có công văn số 2583/BVHTTDL-TCDL ngày 6-7-2016 đề nghị các tỉnh, thành phố chấn chỉnh, xử lý những hành vi, vi phạm pháp luật trong lĩnh vực du lịch tại các địa phương. Theo đó, với các địa phương chuẩn bị khai thác các thị trường lớn như thị trường Trung Quốc cần nghiên cứu, học tập kinh nghiệm của các nơi đã đón thị trường khách du lịch này để có chính sách quản lý phù hợp nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của khách du lịch, phát hiện và xử lý kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân người nước ngoài và doanh nghiệp Việt Nam; kiên quyết xử lý nghiêm, thu hồi giấy phép kinh doanh, thẻ hướng dẫn viên của các doanh nghiệp, cá nhân có hành vi tiếp tay bao che cho các hoạt động bất hợp pháp của doanh nghiệp, người nước ngoài.
Từ những dấu hiệu vi phạm pháp luật trong hoạt động du lịch ở TP Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hoà, các cơ sở hoạt động du lịch của Quảng Ninh cũng cần chủ động xem xét lại các hoạt động của mình.
Để xảy ra những hành vi vi phạm nói trên, ngoài trách nhiệm của công tác quản lý nhà nước, là trách nhiệm của doanh nghiệp, trong đó có liên quan trực tiếp đến vai trò, trách nhiệm của đội ngũ hướng dẫn viên du lịch. Việc đưa khách có đúng lịch trình hay không, đưa khách vào những điểm mua sắm nào, thuyết minh tại các điểm du lịch ra sao đều có vai trò quan trọng của người hướng dẫn viên. Trên thực tế vẫn có những đơn vị hoạt động kinh doanh lữ hành lại "khoán trắng" cho hướng dẫn viên.
Công luận đã và đang đề cập không chỉ có hiện tượng hướng dẫn viên "chui" người nước ngoài, mà có cả hiện tượng công ty du lịch nước ngoài "núp bóng" công ty Việt Nam. Trong khi chúng ta đang tìm mọi biện pháp để nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, thì những hoạt động ngầm bất hợp pháp này lại làm điều ngược lại.
Theo Tổng cục Du lịch, hiện cả nước có trên 17.484 hướng dẫn viên du lịch được cấp thẻ, trong đó tỉnh Quảng Ninh có 423 người.
Theo Luật Du lịch hiện hành, nghĩa vụ đầu tiên của hướng dẫn viên là phải tuân thủ và hướng dẫn khách du lịch tuân thủ pháp luật Việt Nam, nội quy, quy chế nơi đến tham quan, du lịch và tôn trọng phong tục, tập quán của địa phương.
Trong những điều hướng dẫn viên du lịch không được làm có quy định không được cung cấp thông tin làm phương hại chủ quyền quốc gia, an ninh, quốc phòng, trật tự, an toàn xã hội; không được nài ép khách du lịch mua hàng hoá, dịch vụ, thu lợi bất chính từ khách du lịch…
Tại công văn nói trên, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đề nghị UBND các cấp chỉ đạo các ngành chức năng trên địa bàn như Công an, Lao động, Thương binh và Xã hội, Quản lý thị trường phối hợp với ngành Du lịch tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử lý lao động nước ngoài hành nghề trái phép cũng như các cơ sở dịch vụ phục vụ khách du lịch bán hàng bằng ngoại tệ, không niêm yết giá, bán hàng kém chất lượng, lừa đảo khách du lịch, kiên quyết trục xuất và cấm nhập cảnh đối với các trường hợp lợi dụng du lịch vào Việt Nam lao động bất hợp pháp hoặc hoạt động hướng dẫn trái phép.
Nguyên Đan