Trong những năm gần đây, ngành Du lịch đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, việc phát triển du lịch với tốc độ cao đã tạo sức ép rất lớn đến việc bảo vệ môi trường tại nhiều điểm, khu du lịch và Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.
Quảng Ninh phấn đấu năm 2018 sẽ đón khoảng 11 triệu lượt khách du lịch, trong đó có 5 triệu lượt khách quốc tế; năm 2019 là 13 triệu lượt với 6 triệu lượt khách quốc tế. Năm 2020, tỉnh đặt ra mục tiêu đón 15 - 16 triệu lượt khách du lịch, trong đó có 7 triệu lượt khách quốc tế; thời gian lưu trú của khách tại tỉnh trung bình đạt từ 3 ngày trở lên, tổng doanh thu đạt 40.000 tỷ đồng; đóng góp tối thiểu 15% GRDP và 10-15% số thu ngân sách nội địa; giải quyết việc làm cho khoảng 130.000 lao động.
Để hiện thực hoá các mục tiêu nói trên, song song với việc đầu tư phát triển du lịch một cách toàn diện theo quy hoạch đã được phê duyệt, tỉnh đang tiếp tục chú trọng mở rộng không gian phát triển du lịch có trọng tâm, trọng điểm, gắn với giữ gìn và bảo vệ môi trường, bảo tồn và khai thác hiệu quả các giá trị Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, Khu di tích danh thắng Yên Tử, hệ thống di tích nhà Trần, khu di tích lịch sử chiến thắng Bạch Đằng và trên 500 di tích đã được công nhận trên toàn tỉnh.
Phải khẳng định rằng sự phát triển nhanh chóng của ngành Du lịch thời gian qua đã và đang góp phần tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, song cũng gây áp lực không nhỏ lên môi trường sống, cảnh quan thiên nhiên... Cùng với sự gia tăng về lượng khách, thì các chất thải từ hoạt động du lịch ngày một tăng nhanh trên phạm vi toàn quốc, nhất là ở các vùng trọng điểm phát triển du lịch; đa dạng sinh học, cảnh quan nhiều khu vực bị xâm hại nghiêm trọng. Hiện nay, chất thải rắn phát sinh trong lĩnh vực du lịch chưa được thu gom và xử lý kịp thời theo quy định, nhất là rác thải. Phần lớn rác thải từ các khu, điểm du lịch vẫn được chuyển về bãi chôn lấp tập trung và hầu hết chưa có khu xử lý chất thải rắn đạt tiêu chuẩn.
Nước thải từ các cơ sở du lịch phần lớn chưa được xử lý đạt chuẩn trước khi thải ra môi trường, ngoại trừ các cơ sở lưu trú, nhà hàng cao cấp, các cơ sở dịch vụ du lịch còn lại, hoặc chỉ xử lý sơ bộ qua bể lắng, hoặc xả thẳng ra môi trường gây ra tình trạng ô nhiễm ngày càng gia tăng, một số nơi rất nghiêm trọng. Ngoài ra, do du lịch phát triển nhanh, để đáp ứng nhu cầu của lượng khách ngày một tăng, hệ thống các khách sạn, nhà hàng, các điểm vui chơi giải trí... tăng mạnh, trong khi đó, hệ thống kiểm soát của các cơ quan quản lý nhà nước và ngành Du lịch chưa theo kịp... Ðiều này đã làm tăng áp lực về suy thoái môi trường tại các khu du lịch.
Để khắc phục những bất cập nêu trên, bên cạnh việc tiếp tục xây dựng các chiến lược ưu tiên phát triển các sản phẩm du lịch thân thiện với môi trường, các ngành, cơ quan chức năng của tỉnh cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về môi trường; phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chuyên môn nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời, triệt để những hành vi gây ô nhiễm môi trường trong kinh doanh dịch vụ du lịch. Đồng thời, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục về môi trường trong toàn xã hội nhằm tạo sự chuyển biến và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường, trách nhiệm xã hội của người dân, doanh nghiệp trong việc gìn giữ môi trường và phát triển du lịch bền vững.
Nguyên Lâm