Vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới lần 2 dựa vào những giá trị về địa chất, địa mạo nổi bật toàn cầu vào năm 2000. Vịnh được kiến tạo địa chất qua quá trình kéo dài trên 500 triệu năm với các dạng địa hình đá vôi karst ngập chìm dưới biển mang những nét đặc trưng của quá trình xói mòn ven bờ như các mái vòm, hang động, tạo nên cảnh quan thiên nhiên độc đáo.
Bên cạnh đó, Vịnh Hạ Long còn được biết đến là một khu vực biển đảo có đa dạng sinh học cao với những hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới, thể hiện ở đa dạng về thành phần loài, về nguồn gen đặc hữu quý hiếm, đa dạng về hệ sinh thái. Vịnh Hạ Long có 10 kiểu hệ sinh thái đặc thù của quần đảo đá vôi vùng nhiệt đới: Hệ sinh thái các thảm thực vật trên đảo, hệ sinh thái rạn san hô, hệ sinh thái vùng triều đáy mềm, hệ sinh thái vùng triều đáy cứng, hệ sinh thái bãi triều cát, hệ sinh thái tùng áng, hệ sinh thái vùng ngập nước thường xuyên ven bờ, hệ sinh thái hang động.
Ngoài ra, Vịnh Hạ Long còn là một trong những cái nôi cư trú của người Việt cổ với 3 nền văn hóa tiền sử kế tiếp nhau: Văn hóa Soi Nhụ, văn hóa Cái Bèo và văn hóa Hạ Long cách ngày nay từ 18.000 đến 3.500 năm. Đây là nơi lưu giữ nhiều di tích lịch sử văn hóa, khảo cổ, minh chứng sinh động cho quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam tại vùng Đông Bắc tổ quốc. Đặc biệt, cộng đồng ngư dân các làng chài trên Vịnh vẫn còn bảo lưu những nét văn hóa truyền thống độc đáo mang đậm bản sắc của người vùng biển Hạ Long.
Với những giá trị đặc biệt như vậy, năm 1962, Vịnh Hạ Long được Nhà nước xếp hạng là Di tích danh thắng quốc gia. Năm 1994 và 2000, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã công nhận Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên Thế giới về giá trị cảnh quan và giá trị địa chất, địa mạo. Năm 2011, theo công bố của tổ chức New 7 Wonders, Vịnh Hạ Long đã được bầu chọn là một trong 7 kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới, khẳng định giá trị mang tính toàn cầu của Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.
Sau 20 năm được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên Thế giới lần thứ 2, nguồn tài nguyên vô giá Vịnh Hạ Long đã được Quảng Ninh bảo tồn vững chắc. Tỉnh đã luôn ghi nhớ việc gìn giữ những giá trị của Di sản là ưu tiên hàng đầu trong các chính sách kinh tế trọng tâm của tỉnh. Theo đó, tỉnh đặc biệt quan tâm bảo vệ môi trường sinh thái, giữ bằng được những giá trị nguyên bản của Vịnh Hạ Long.
Được xác định là trụ cột trong chiến lược phát triển du lịch, đặc biệt thu hút du khách quốc tế đến với Quảng Ninh. Nhưng để giảm tải sức ép về khách du lịch cho Vịnh Hạ Long, tỉnh đã xây dựng chiến lược phát triển du lịch bền vững với các sản phẩm du lịch mang tính đặc thù như du lịch biển đảo Cô Tô, Vân Đồn, Hải Hà, Móng Cái... Cùng với đó, tỉnh đã xây dựng các tour, tuyến du lịch tạo ra các sản phẩm du lịch Hạ Long nối dài với các địa phương trong tỉnh như Cẩm Phả, Uông Bí, Quảng Yên, Đông Triều...
Hiện nay, mỗi lần đến với Hạ Long, mỗi du khách có thể cảm nhận sự thay đổi rõ rệt, sự phát triển đột phá về du lịch với nhiều sản phẩm du lịch mang đẳng cấp thế giới. Bên cạnh sự cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt vời của Vịnh Hạ Long, du khách sẽ được trải nghiệm cả những nét độc đáo của văn hoá, ẩm thực của vùng đất và con người Quảng Ninh. Điều này đã tạo nên một sự vô cùng thú vị và hấp dẫn mãnh liệt của Vịnh Hạ Long đối với bạn bè, du khách quốc tế.
Thanh Phong